[LaudatorLibertatis]

Mireczki, dzisiaj w #maszprawo bardzo życiowy temat, czyli ujęcie obywatelskie sprawcy przestępstwa lub wykroczenia.

Po pierwsze, konieczne jest łączne spełnienie przesłanek z art. 243. k.p.k., zgodnie z którym: "każdy ma prawo ująć osobę na gorącym uczynku przestępstwa lub w pościgu podjętym bezpośrednio po popełnieniu przestępstwa, jeżeli zachodzi obawa ukrycia się tej osoby lub nie można ustalić jej tożsamości".

Jaki z tego wniosek? Złotówy łapiące gości z Ubera bez uprzedniej próby zapytania o imię i nazwisko kierowcy, po prostu łamią prawo.

Po drugie "zawsze się trochę (...)" bije, więc w niezbędnym zakresie można wykorzystać przymus bezpośredni. Warto jednak uważać bo nigdy nie wiadomo co zostanie uznane za niewspółmierny środek.

Po trzecie, mało znanym faktem jest, że obywatelskie ujęcie może dotyczyć również sprawcy wykroczenia, tak więc jeśli ktoś na Waszym osiedlu usilnie nie sprząta po psie, to możecie zareagować. Będzie zabawnie, ale zgodnie z prawem.

Po czwarte ująć można również osobę, która usiłuje popełnić przestępstwo lub wykroczenie (usiłowanie jest karalne w takich samych granicach jak sprawstwo).

Więcej informacji znajdziecie w nowym artykule na mojej stronie, do lektury którego bardzo zachęcam :-)

-------------
#maszprawo - z języka przepisów na język polski o często spotykanych problemach prawnych. Tag #maszprawo jest tagiem autorskim. Jeśli masz pytanie do mnie wołaj mnie @LaudatorLibertatis lub użyj tagu #prawo.
-------------

Poprzednie wpisy:
1. Wzór umowy kupna sprzedaży samochodu zabezpieczający interesy kupującego.
2. Zmiany w prawie konsumenckim po 25.12.2014 r.
3. Konieczność spisywania umowy pożyczki przy pożyczaniu kwoty powyżej 500 zł.
4. Możliwość reklamowania wadliwego towaru nawet jeśli nie mamy paragonu.
5. Jak rozwiązać umowę powołując się na błędne przekonanie co do właściwości przedmiotu sprzedaży lub innych co do innych elementów stosunku prawnego.
6. Poradnik kupującego przez Internet. Część I: Jak zweryfikować kontrahenta?
7. Zakłócanie ciszy nocnej i uprawnienia interweniujących policjantów.
8. Poradnik kupującego przez Internet. Część II: Omówienie różnych podstaw prawnych umożliwiających podnoszenie roszczeń.
9. Alimenty na dziecko pełnoletnie.
10. Kampania Edukacyjna Tydzień Samochodu Używanego (poradniki dla kupujących).
11. Korzyści z oddawania krwi (tańsze leki i świadczenia zdrowotne poza kolejką).
12. Zatrzymanie prawa jazdy. Stare i nowe przepisy.
13. Zakładanie nielegalnych blokad na koła przez prywatne podmioty.
14. Jak walczyć ze znęcaniem się nad zwierzętami.
15. Uprawnienie kupującego do zwrotu towaru w terminie 14 dni od odbioru przesyłki.
16. Trybunał Konstytucyjny- kto i dlaczego ma rację.
17. Trzy artykuły motoryzacyjne: zaliczka przy kupnie pojazdu, kupno samochodu zabytkowego oraz próba zrobienia z przedsiębiorcy konsumenta przy kupnie samochodu.
18. Wyrok przeciwko nieuczciwemu handlarzowi samochodów.
19. Różnice między rękojmią, a gwarancją.
20. Jak ustalić adres dłużnika.
21. Elektroniczne postępowanie upominawcze / e-sąd / sąd elektroniczny, na czym polega, wady i zalety.

[Fidelis]

@LaudatorLibertatis:

Jaki z tego wniosek? Złotówy łapiące gości z Ubera bez uprzedniej próby zapytania o imię i nazwisko kierowcy, po prostu łamią prawo.

Tego nie rozumiem, dlaczego trzeba podjąć próbę identyfikacji? Nie wystarczy obawa ukrycia się tej osoby?

[LaudatorLibertatis]

@Fidelis: To akurat dużo ciężej wykazać bo nie chodzi tutaj po prostu o oddalenie się, a obawę ukrycia tzn. nawet przy znajomości personaliów tej osoby, nic to nie da bo osoba się ukryje i policja tej osoby nie znajdzie. Tak więc to złotówa musi wykazać, że istniała obawa ukrycia się "sprawcy".

[LaudatorLibertatis]

@Fidelis: Spotkasz się pewnie też z interpretacjami odmiennymi (zresztą w samym artykule, który nie jest mojego autorstwa nie jest to uwypuklone) natomiast w mojej ocenie taki jest sens regulacji bo nie bez powodu wrzucono tam również kwestię personaliów. Jeśli sprawca mówi "nazywam się tak i tak, mieszkam tu i tu, to mój dowód osobisty", to ciężko znaleźć uzasadnienie dla czasowego pozbawienia wolności takiej osoby.

[LaudatorLibertatis]

@Fidelis: Sprawdzam jeszcze bo zadałeś ważne pytanie i kluczowe jest tu pojecie "ukrycia się" przez sprawcę. Możesz więc sprawcę znać, ale jeśli jest obawa jego ukrycia się, to wtedy możesz ująć. Mam poważne wątpliwości, czy sama chęć oddalenia się sprawcy może być od razu uznana za jego ukrycie się, w mojej ocenie nie. W szczególności w przytaczanym przypadku, gdzie czyn zabroniony nie jest dużej wagi, więc i sam sprawca nie ma

[Gorion103]

@LaudatorLibertatis: ale ma być 'na gorącym uczynku, czyli nie można czy nie można sobie podejść do kogoś wysadzajacego drugą osobę tak jak jakiś debil i oskarżać go o coś z dupy?

[Fidelis]

@LaudatorLibertatis: A jak w praktyce wygląda proces dowodowy osoby, która kogoś zatrzymała, bojąc się ukrycia się osoby zatrzymanej?

Mam poważne wątpliwości, czy sama chęć oddalenia się sprawcy może być od razu uznana za jego ukrycie się, w mojej ocenie nie.

A co jeśli taka osoba odjedzie, jak ją potem zidentyfikować i cokolwiek udowodnić?

[LaudatorLibertatis]

@Fidelis: Najpierw trzeba podjąć próbę identyfikacji. Jak nie da efektu to wtedy można ująć. Nie znam praktycznych przykładów spraw, gdzie kwestionowana kwestię ukrycia się, ale każdy przypadek jest tak indywidualny, że wiele by taka analiza nie dała.

[LaudatorLibertatis]

@Gorion103: Oni akurat znaleźli jakiś przepis o wykonywaniu przewozu bez uprawnień albo o prowadzeniu DG bez zarejestrowania, więc jak ktoś jest w trakcie wykonywania usługi, no to może być to na gorącym uczynku.

[Fidelis]

@LaudatorLibertatis: A jeżeli weźmiemy inny przypadek: zostałem napadnięty, wyciągam broń i każę unieść ręce itd. Dochodzi tu do ujęcia obywatelskiego, czy to obrona konieczna czy jak? Można tak zatrzymać sprawcę i czekać na przyjazd policji?

[Gorion103]

@LaudatorLibertatis: No tak.
Jak zrobią zasadzie to wiedzą.

Ale skąd mają wiedzieć o kimś kogo zobaczą na ulicy? Tak jak to było z tą jedną sytuacja.

[LaudatorLibertatis]

@Gorion103: Kwestia konkretnego przypadku. W mojej ocenie powinni pytać, jak się pan nazywa, czy ma pan działalność gospodarczą itd.

[LaudatorLibertatis]

@Fidelis: Jedno nie przeczy drugiemu. Można np. dokonać obywatelskiego ujęcia korzystając z obrony koniecznej.

[Fidelis]

@LaudatorLibertatis: Czyli jeśli uzyskam personalia osoby, która mnie napadła i nie ma ryzyka, że ta osoba się ukryje, powinienem ja puścić wolno i dopiero zawiadomić policję?

A co do ustalenia tożsamości - przecież zatrzymany może zmyślać.

[LaudatorLibertatis]

@Fidelis: Tak uważam. Może zmyślać, dlatego można zażądać dokumentu. Jak go nie ma, nie chce okazać albo są uzasadnione podejrzenia, że dokument jest fałszywy, to wtedy jak najbardziej spełniona jest przesłanka braku możliwości ustalenia tożsamości.
Nie jesteś w stanie zrobić sobie zero-jedynkowego schematu na te sytuacje. Każda będzie inna i czasem jej ocena będzie zależała od swobodnej oceny organu. Dlatego trzeba starać się maksymalnie zabezpieczyć, gdyby chcieć robić takie ujęcia.

[Fidelis]

@LaudatorLibertatis: Dzięki za odpowiedzi.
Moje spostrzeżenia po przeczytaniu art. 243. k.p.k. i twojego komentarza: prawo chroni przed bezpodstawnym, nie przemyślanym i pochopnym ujęciem obywatelskim, jednocześnie utrudnia dokonania takiego ujęcia, gdy dochodzi do okoliczności, kiedy byłoby ono wskazane, z uwagi na trudności w procesie dowodowym i ryzyko odpowiedzialności cywilnej.

[LisChytrus]

@LaudatorLibertatis: Piszesz o ujęciu człowieka, który popełnił przestępstwo lub wykroczenie tymczasem art. 243 k.p.k. który zresztą przytaczasz mówi jasno o przestępstwie i tylko przestępstwie. Jaka jest podstawa prawna do zatrzymania kogoś kto popełnił tylko wykroczenie?

[LaudatorLibertatis]

@Fidelis: Lepiej bym tego nie ujął :-) Sporo na pewno rozbija się o praktykę organów w tym zakresie oraz postawę sprawcy. Jeśli okaże się, że zatrzymanie było uzasadnione (czyn zabroniony popełniono) to pewnie problemów z reguły nie ma, nawet jeśli odrobinę nagnie się zasady ujęcia. Przy nieuzasadnionym zatrzymaniu i dobrym prawniku po stronie "pokrzywdzonego", może zacząć robić się nieprzyjemnie.

[LaudatorLibertatis]

@LisChytrus: Jest podana w artykule. 45 par 2 kpsw odsyła do 243 kpk

[LisChytrus]

@LaudatorLibertatis: czyli następnym razem jak będę przechodził na czerwonym świetle istnieje możliwość, że któryś z przechodniów dokona na mnie ujęcia obywatelskiego? co więcej takie ujęcie jest prawnie sankcjonowane?

[LaudatorLibertatis]

@LisChytrus: Jeśli spełnione zostaną przesłanki z art. 243 k.p.k. to tak. Po co więc się narażać. Ty zostań strażnikiem skrzyżowania ( ͡° ͜ʖ ͡°)