@Trollsky: a robisz kombinację hartowania woda+odpuszczanie, czy hartujesz tylko w oleju? Przy oleju też odpuszczasz, czy już nie ma takiej potrzeby?

@Trollsky: jak już to haryowanie kończy się poniżej zera jeśli chcesz być dokładny, przemiana w martenzyt zachodzi również w ujemnych temperaturach. Opuszczanie to zupełnie inny proces. Jak nazwa wskazuje zmniejszamy twardość materiału w celu zmniejszenia napięć powstałych w wyniku hartowania, bez tego materiał może popekac.

@steemm: gdybym się znał na temacie, to może napisał bym coś na ten temat, się niestety się nie znam. Bazuję tylko na wykresie żelazo-węgiel. Możesz rozwinąć temat martenzytu w niskich temperaturach, bo kłóci mi się to z wykresem.

@3wolny: w procesach obróbki cieplnej aby pozbyć się austenitu szczatkowego dla pewnych stopów stali wykonuje się dodatkowe wyrażanie wsadu w okolicach - 70 st, niżej już się trudniej schodzi, wymaga to też więcej czasu i środków.

. . . kliknij, aby rozwinąć obrazek . . .

źródło: Screenshot_20191126-060842.png

ale tak pobieznie to woda za szybko odbiera temperature co powoduje ze stal narzedziowa staje sie krucha niczym szklo

@Trollsky: Zaraz, ale w praktycznie całej popkulturze przedstawione jest kowalstwo z użyciem samej wody. Czy nie jest tak, że miecze hartowano w samej wodzie?

@PanDarcy: To czy woda czy olej decydują szczegóły takie jak hartowność danego stopu stali. No i chyba się soli dodawało do wody...

@PanDarcy: Po procesie hartowania powinno się przejść do odpuszczania aby zniwelować naprężenia. Ale tego pewnie na filmach nie pokazują ( ͡° ͜ʖ ͡°)

Olej wytraca temperature duzo wolniej dlatego nie osiaga sie tak wysokich wartosci hrc ale w stali nie tworzy sie tyle naprezen co bardzo wpływa na jej uzytkowosc.

@Trollsky: Naprawdę chodzi tylko i wyłącznie o naprężenia? W takim razie lepiej hartować w wodzie (materiał jest twardszy) i później dodatkowo przeprowadzić proces odpuszczania (aby właśnie zlikwidować naprężenia - aby nie był kruchy). Przynajmniej sam proces hartowania nie uwalnia żadnych dymów.

Zaraz, ale w praktycznie całej popkulturze przedstawione jest kowalstwo z użyciem samej wody.

@PanDarcy: Popkultury nie należy brać jak wzoru w jakimkolwiek procesie technologicznym. Inaczej okazałoby się, że budowa silników WARP to bułka z masłem i mogą to zrobić nawet scenarzyści "Star Treka". ( ͡º ͜ʖ͡º)

Inaczej okazałoby się, że budowa silników WARP to bułka z masłem i mogą to zrobić nawet scenarzyści "Star Treka".

@hades9: No ale to przecież prawda, tylko jeszcze nie doszliśmy do tego etapu rozwoju. Pożyjemy, zobaczymy (albo nasze dzieci zobaczą... albo ich dzieci... albo dzieci ich dzieci... etc.), że możemy podróżować sobie po kosmosie zaginając czasoprzestrzeń. ( ͡° ͜ʖ ͡°)

@Login_login: Z jednej strony masz rację, ale z drugiej strony trochę upierdliwe jest przeprowadzenie dodatkowego dłuższego procesu ( ͡° ͜ʖ ͡°). Tak jest po prostu wygodniej

stal narzedziowa staje sie krucha niczym szklo

@Trollsky: no a od czego jest odpuszczanie?

@snup-siup: Nie Tobie jednemu. Klasyka Fe3C

@snup-siup: OMG nie przypominaj mi tego... CO ja się z tym miałem (mechanika i budowa maszyn)

@snup-siup: No piękne, a co to k?!@a jest? ( ͡° ͜ʖ ͡°)

@cwlmod: wykres żelazo-cementyt

No piękne, a co to k!?$a jest? ( ͡° ͜ʖ ͡°)

@cwlmod: ...to takie bydle to zajeb%%%ty pies ;)

@mineralnaa: Ale się ludzie musieli narobić by taki wykres narysować :o

@cwlmod: to nie jest najbardziej skomplikowany wykres fazowy, są znacznie gorsze ( ͡º ͜ʖ͡º)

@snup-siup: O jezu. Jak sobie przypomnę jak nas gość od metaloznawstwa tym maltretował...

@Fenrirr: niby nie jest to nic skomplikowanego ani niemozliwego do zapamietania w kilka dni ale jak dostajesz to na ryj w pierwszym tygodniu na wejsciowce nawet nie wiedzac, ze cos takiego jak wejsciowka istnieje to juz tak fajnie nie jest. Jest to jedna z bardziej skomplikowanych rzeczy na pierwszym semestrze. Przychodzisz za tydzien i nadal nic z tego nie rozumiesz, bo jeszcze nie nauczyles sie rozkmniac takich rzeczy samodzielnie.

@Ash69 zależy jaki stop hartujesz, woda wieksze naprężenia

@Ash69: Stale o rożnym składzie chemicznym potrzebują różnych prędkości hartowania. Tzn. istnieje pewna krytyczna minimalna prędkość chłodzenia aby zaszła bezdyfuzyjna przemiana austenitu w martenzyt. Woda chłodzi efektywniej. Czasem wystarczy olej jeśli stal ma odpowiednie dodatki stopowe. Gdy mniej dodatków stopowych to większa wymagana prędkość krytyczna chłodzenia stali i wtedy musi być woda. Druga strona medalu to naprężenia. Hartowanie w wodzie generuje większe naprężenia niż hartowanie w oleju co jest ściśle powiązane właśnie z prędkością chłodzenia. Aby pozbyć się części naprężeń po hartowaniu robimy odpuszczanie. Dla stali na noże najczęściej odpuszczanie niskie a ten kompleksowy zabieg hartowania i odpuszczania niskiego zwie się niekiedy utwardzaniem cieplnym w odróżnieniu od ulepszania cieplnego.

@Hahaharry: dodajmy, że są jeszcze stale samohartujące, które wystarczy zostawić na powietrzu.

@Ash69: oleje wydzielają rakotwórcze produkty dymienia w kontakcie z rozgrzanym metalem

@Hahaharry: Aż się łezka w oku kręci jak przypomnę sobie wykres żelazo-węgiel :)

@Hahaharry: Na czym polega odpuszczanie?

@poszukiwacz_zaginionej_warki: Z tego co zrozumialem odpuszczanie to wygrzewanie dluzsze w mniejszej temperaturze 150-600*C przez dluzszy okres czasu. Potem chyba wyjmujesz i to sobie powoli stygnie, szlifujesz i zabinasz zombie :D

@kwantowy_kalosz: Z drugiej strony naprężenia można odpuścić. W ogóle zależy co chcemy osiągnąć tak naprawdę.

@poszukiwacz_zaginionej_warki: Tak jak mówi kolega @Niebadzlosiem odpuszczanie ma na celu zmniejszenie naprężeń które powstają po hartowaniu.

@Rynta: oprócz tego odpuszczanie poprawia udarność. Materiał po hartowaniu jest bardzo twardy, ale też bardzo kruchy. Odprężanie zapewnia pewien kompromis pomiędzy twardością a udarnością

@poszukiwacz_zaginionej_warki:
Stał po hartowaniu jest w stanie metastabilnym-nietrwałym. Jak „wrzucisz” do układu trochę energii to układ będzie dążył do stanu równowagi. Odpuszczanie to kontrolowany proces częściowego powrotu do stanu równowagi zgodnego z układam równowagi fazowej żelazo-cementyt. I tak odpuszczanie w granicach ok 200-350 st. Celsjusza to odpuszczanie niskie. W strukturze martenzytu praktycznie nic się nie dzieje. Rozładowujemy cześć naprężeń własnych powstałych na skutek tworzenia martenzytu. Pamiętajcie że, martenzyt ma objętość właściwą większa od austenitu o ok 4% i stąd naprężenia hartownicze. Stal pozostaje super twarda ale krucha i mało plastyczna co ogranicza jej wytrzymałość. Odpuszczanie średnie i wysokie odpowiednio w temp. 350-500 st . Celsjusza oraz powyżej 500 st. Celsjusza to już zaczyna się jazda. Z przesyconego roztworu stałego węgla w żelazie alfa (martenzytu) wydzielają się drobnodyspersyjne węgliki. Głównie Fe (cementyt) ale również pierwiastków stopowych W, Cr, V, Mo. Struktura odpuszczonego martenzytu to sorbit. Zmniejszamy przesycenie roztworu więc nasza stal organoleptycznie będzie bardziej plastyczna kosztem twardości. Z wytrzymałością też zazwyczaj jest lepiej. Proces hartowania z odpuszczeniem średnim lub wysokim nazywamy ulepszaniem cieplnym. Nie chcę zamotać do końca ale w szczególnych przypadkach (min. dodatek stopowy Mo) twardość stali po odpuszczaniu wysokim może wzrosnąć w stosunku do odpuszczania średniego na skutek wydzielenia bardzo drobnych umacniających węglików. To tzw. twardość wtórna lub odpuszczania ale to już inna historia ( ͡° ͜ʖ ͡°)ﾉ⌐■-■.

@Hahaharry: Musiałem czytać 3 razy i otworzyć Wikipedię, ale dzięki Mirku za konkretny komentarz( ͡° ͜ʖ ͡°) Powinienes dostać odznakę "syn kowala" ( ͡° ͜ʖ ͡°)

@poszukiwacz_zaginionej_warki: Dziękować. Moja jedyna odznaka na dziś to Piwniczak ( ͡º ͜ʖ͡º)

@Hahaharry: .

@Hahaharry: taguj #pdk