@michalinaq: Północny Irak ciąg dalszy. Fotka granatów chyba się spodobała, więc będę starała się wrzucać co jakiś czas ciekawostki z tego regionu. Dziś będzie o Kurdach, bo w zasadzie północ Iraku to autonomiczny region Kurdystanu, co faktycznie oznacza, że funkcjonują niemal jak państwo, mimo, że nim oficjalnie nie są (i kasa z ropy zostaje głównie w Bagdadzie). Kurdowie pochodzą od Persów, więc są ludem indoeuropejskim, co za tym idzie, ich język, mimo naleciałości arabskich ma takie same słowa co język polski (ale o tym w innym poście), można również spotkać osoby niebieskookie, jasnowłose a nawet rude (to też zostawiam na następny temat :)) Kurdów jest ok. 40 mln, głównie zamieszkują zachodnią Turcje, gdzie jest im chyba najgorzej, są też w zachodnim Iranie, gdzie też nie jest najlepiej, no ale każdy ma tam trochę pod górkę, w Syrii, gdzie ostatnio wykopali ostatni bastion ISIS no i północnym Iraku, gdzie zazwyczaj jeździ się do pracy lub na święta, bo można je tam normalnie obchodzić. Pierwszy raz z Kurdami miałam do czynienia 4 lata temu, podczas sztafety rowerowej, która zamieniła się w wyjazd all inclusive. Świadczy o tym załączona fotka, obrazująca jedną z wielu codziennych sytuacji w drodze. Jadąc ostatnia w grupie (fotografowałam żółwia, który wyskoczył mi pod koła) zauważyłam wszystkie 5 rowerów moich towarzyszy, opartych o skałę, przy drodze prowadzącej na górę. Gdy już wdrapałam się na szczyt moim oczom ukazał się następujący widok: koleżanki siedzą, kolega leży, a Kurd z żoną usługują przy "stole". Obcy ludzie z dziećmi, pośrodku kompletnego pustkowia (góry ciągnące się kilometrami), wypatrzyli nas z góry, zatrzymali, wykarmili jak własne dzieci i dopiero puścili dalej. Przy czym warto wspomnieć, że porozumiewaliśmy się na migi ;) #kurdystan #irak #podroze #podrozujzwykopem #ciekawostki #przyroda #gory #bliskiwschod pokaż całość

źródło: 41 2.jpg

#takaprawda #heheszki #bliskiwschod #syriaspam

źródło: 1544682564624.jpg

Fırat'ın doğusu için operasyon birkaç gün içinde başlayacak!

Dzisiaj prezydent Erdogan zapowiedział, że za kilka dni turecka armia rozpocznie operację na wschód od Eufratu - w domyśle chodzi o część Syrii kontrolowaną przez SDF.

Erdogan już wcześniej zapowiadał chęć ostatecznego rozprawienia się z zdominowanymi przez Kurdów siłami SDF. Za każdym razem jednak na drodze stawał mu Waszyngton, który utrzymuje dość pokaźne siły na terenach kontrolowanych przez Kurdów.

Dlatego też - moim zdaniem - do słów Erdogana należy podchodzić z pewnym dystansem. Jednocześnie jednak trzeba podkreślić, że nigdy wcześniej groźby prezydenta Turcji wobec SDF nie był aż tak bezpośrednie.

Wydaje się, że zapowiedziany atak będzie miał miejsce. Jednak z uwagi na obecność w tym regionie Amerykanów, skala tureckiej operacji jest kwestią otwartą - sam Erdogan zapowiedział, że jego celem jest "PKK a nie amerykańscy żołnierze".

Zdjęcie z operacji "Gałązka Oliwna", podczas której Turcy pacyfikowali kurdyjskie Afrin ( ͡° ͜ʖ ͡°)

#syria #turcja #bliskiwschod #geopolityka #lagunacontent pokaż całość

źródło: d3i6fh83elv35t.cloudfront.net

Grecja i Turcja są zainteresowane kupnem dwóch "prawie-polskich" Adelajd.

#wojskopolskie #wojsko #okrety #grecja #bliskiwschod #militaria #militaryboners

źródło: adelaide.jpg

Cześć :)
Czy byłby ktoś ze was zainteresowany AMA o życiu w Arabii Saudyjskiej? Mam męża Saudyjczyka i mieszkamy w Dżudzie. Założyłam nowe konto bo chciałabym zachować anonimowość ale AMA oczywiście potwierdzę

Pozdrawiam serdecznie

#ama
#arabiasaudyjska
#bliskiwschod
#islam

Irak, prowincja Faludża (wg podziału administracyjnego Kalifatu), PI wraca do taktyk sprzed 2014 roku.

#irak #bliskiwschod #is #isis

źródło: 2.bp.blogspot.com

Nowa mapa sytuacji w mieście Hudajda, gdzie Huti próbują odeprzeć atak koalicji.

Niestety dla Hutich, wczoraj jemeńskie wojska współpracujące z Koalicją Państw Zatoki, zdobyły część bazy lotniczej na południu miasta (nie uwzględnione jeszcze na mapie).

#jemen #bliskiwschod #huti

źródło: pbs.twimg.com

Nie wiem na ile to legitne, bo nie kojarzę takich akcji z wcześniej, ale podobno ISIS wypuściło taki oto "plakat":

oryginał

#isis #bliskiwschod #arabiasaudyjska #terroryzm

źródło: pbs.twimg.com

#bekazpisu #bekazlewactwa #4konserwy #neuropa #usa #zydzi #tvn #ciekawostki #bekazpodludzi #heheszki #bliskiwschod #pis #polityka

źródło: Heather-Nauert.jpg

#bliskiwschod #arabiasaudyjska trochę #plakat
Z protestów przeciw wizycie Salmana w Maroku.

. . . kliknij, aby rozwinąć obrazek . . .

źródło: pbs.twimg.com

[ENG] Yemen war and Ansar Allah (Houthi).

Answering Key Questions about Yemen War – Part One

From how it started to evolutions in al Hudaydah and examination of latest evolutions in Yemen

The imagination that AnsarAllah in western coast war has rattled and about to collapse is wrong, since the method and details of the tactics used by AnsarAllah, specially for general audience are not clear.
(The reasons can be media lack of reporting, biased news from media of governments and etc. which are not our topic here.)
Nonetheless understanding AnsarAllah’s tactics and goals in different fields and examining Yemen war form the beginning until now is the basis to understand evolutions in Yemen.

Al Hudaydah battle which started seven months ago has reached the dead end right now which even made Americans intolerant and forced Saudi Coalition to insanely attack al Hudaydah from all aspects and putting political deadline on there hand.

Saudi Coalition operation in al Hudaydah has ceased temporarily and it is rumored that AnsarAllah demanded international organizations to interfere.

As Muhammed Ali Al Houthi said indeed there are negotiations but AnsarAllah will not retreat from their goals either for sure. The reason has roots in AnsarAllah establishment principles.

1. How Yemen war started and AnsarAllah gained power.

The Shiite-Sunni confrontation dates back to old times and 28 years ago when Ali Abdullah Saleh established Arabic Republic of Yemen and submitted northern lands to Saudi Arabia, Shias became angrier.

Hussein Badreddin al-Houthi under the influence of Islamic revolution in Iran, started fighting against arrogance and Ali Abdullah Saleh and martyred in this way and his successors in six wars until 2010 and finally in a revolution in 2012 forced Ali Abdullah Saleh to resign from power.
After his resignation, Mansoor Hadi in an agreement with AnsarAllah and from a no-rival election with the goal of peaceful power transition became the president of transitioning government.

He first claim his goal to be fighting against terrorism (al Qaeda), however after a short period of time, started confronting AnsarAllah and put Southerners in power mainly and ignored the peace treaty contents and kept officials from previous government in power.

AnsarAllah did not sit back; entered Sanaa and in a short time took over presidency palace and other governmental buildings in August 2014.

After that they started some political negotiations between groups and in initial stages due to dissociative plans of Mansoor Hadi to form six different states in Yemen, they left the negotiations but after several months of disagreement and political victory of AnsarAllah, Mansoor Hadi reached to an agreement with AnsarAllah.

But Mansoor Hadi and Khaled Bahah(president and prime minister) in a vague movement, resigned in parliament. Parliament declining it and AnsarAllah takes it as a treachery, the government was dismissed and a presidency council with a transition parliament were formed.

Mansoor Hadi fled to Aden and considered his resignation under pressure of AnsarAllah and under support of Saudi Arabia started the confrontation with AnsarAllah.

2. What are sides of confrontation in Yemen?

AnsarAllah: whose military and political supporters are Iran, Hezbollah, Syria, Iraq and other Moghawemat groups in Saudi Arabia, Bahrain and etc.

Side led by Mansoor Hadi: Islah party, Southerners movement, socialists, Naseris, Salafists and etc. with Southerners incline more to UAE and other groups led by Mansoor Hadi incline more toward Saudi Arabia.

Al Qaeda, ISIS and subgroups: which had influence on other parts of Yemen but now are concentrated in center and east of Yemen.

National Congress Party: which followed Ali Abdullah Saleh at first and in coalition with AnsarAllah and then after Ali Abdullah Saleh separation from AnsarAllah, it also divided into two branches. Followers of Saleh joined Saudi Coalition and the other joined AnsarAllah.

3. What will happen if al Hudaydah falls?
Possible scenarios are:
– Continuation of war: engagements will continue in other areas such as Sa’adah, Sanaa, other coastal areas (toward primary targets) and other fronts such as Bayda, Jawf and Taiz (toward secondary targets).

– Incipient of political negotiations: which is most likely to happen and its flow will be complicated as we have seen in Yemen before.

However defeating AnsarAllah politically is not possible and agreement on peaceful transition of power under international organizations supervision is more plausible.

 If al Hudaydah survives, AnsarAllah by defeating the pricey seven months operation of Saudi Coalition will achieve a great victory which helps them to have a higher hand in political negotiations in future.

Answering Key Questions about Yemen War – Part Two

From how Iranian and Islamic resistance groups support AnsarAllah to the case of Dammaj and the introducing of the leaders of AnsarAllah

4. How do Lebanese Hezbollah and Iran support AnsarAllah? Are they present in Yemen?

Presence of Iranian or Hezbollah counselors has been declined by all parties (AnsarAllah, Hezbollah and Iran) but Sayyed Hassan Nasrallah in a recent speech claimed that if we have a martyr from our forces in Yemen, won’t conceal it.
The foreign support of AnsarAllah which usually is referred to Iran and Hezbollah, is only political than military.

Indeed some political mediators are between AnsarAllah and supporters but unlike Syria and Iraq that Quds Force present in battlefield, it seems very unlikely in the case of Yemen.

AnsarAllah military capabilities due to 14 years of fighting against Ali Abdullah Saleh government and Saudi Arabia have increased substantially and specially on the ground they are not weaker than other western Asian countries even their supporters, if not stronger.
To have a better feeling, please refer to our movie archive of AnsarAllah battles in al Hudaydah, Jizan and Bayda. (spectacular fight between two AnsarAllah then martyred troops Abu Sayf Al Razahi and Issa Ali Al Akdah in Nate’ Baydah and other fronts is recommended.)

5. What is Dammaj story? What is the story of AnsarAllah fighting Wahhabism?

Dammaj is a Wahhabi village in southeast of Sa’adah which has a population of 15 thousand. In the last century, Muqbil ibn Hadi Al Wade’i had an organized plan to advertise Wahhabism in Yemen which started from Dammaj.

Muqbil ibn Hadi Al Wade’i, is a Wahhabi scholar who has many books and articles against Islamic revolution in Iran and was head of Dammaj Dar al Hadith(place for teaching,etc). In an article, he considers Imam Khomeini a pagan.

Muqbil ibn Hadi Al Wade’i died in May 2001 and Yahya Ali al Hajuri succeeded him.
Al Wade’i activities coincided AnsarAllah gaining strength and the belief war of Shia-Wahhabism and also Wahhabis activities against Shias by supporting Ali Abdullah Saleh government, helped sparking the war against AnsarAllah.

AnsarAllah engaged against Dammaj Wahhabis in two steps:

1. From 15 to 22 October 2011:

AnsarAllah surrounded Dammaj due to advertising against Shia and dividing between religions.
Yahya Ali Al Hajuri(successor of Al Wade’i) with help of Tariq Saleh equiped his troops and engaged against AnsarAllah.

With interfrence of Saleh army and Saudi Arabia, AnsarAllah leader after a short engagement ended siege and demanded the Wahhabism activities and their evacuation from Dammaj.

2. October 30, 2013 to February 2014:

AnsarAllah surrounded Dammaj to prevent import of weapons and foreigners (Saudi) and Wahhabi scholars including Al Hajuri issued Jihad rule (fight) against AnsarAllah.

AnsarAllah determined to clearing Dammaj under commandment of Abdullah Yahya al Hakem, a brave commander of AnsarAllah who is now their intelligence commander, attacked Dammaj.

Heavy engagement ended by 250 killed and 500 wounded for Wahhabis and 130 killed for AnsarAllah with unknown number of wounded.

Therefore Wahhabis who could not resist against AnsarAllah, after heavy casualties evacuated Dammaj, in which 12,000 people moved out.

 Dammaj issue was not a reason to start Yemen war as the confrontation between AnsarAllah, Wahhabism and Government was older; six war between AnsarAllah and Ali Abdullah Saleh Government and Saudi is a testimony.

6. Among AnsarAllah officials, who are famous and powerful?

AnsarAllah started in 1986 as Young Believer Unity by Shiite scholar Salah Ahmad Falitah and some other youth including Muhammad Badr Al Din Houthi(brother of Sayyid Hussain) and later in 1990, Muhammad Yahay Asan and then Martyr Sayyid Hussain Badr Al Din Houthi were claimed as General Secretary.

Upon flourishing the movement with name of Sayyid Hussain Badr Al Din Houthi, it was named Houthis and after his martyrdom and under leadership of Sayyid Abdul Malik Badr Al Din Houthi and stronger Shiite organization activities, it became AnsarAllah.

 Sayyid Abdul Malik Badr Al Din Houthi is the current leader and Sayyid Muhammad Ali Al Houthi(head of Presidency Council), Martyr Saleh Ali Al Sammad(late head of Political High Council), Mahdi Al Mashat(current head of Political High Council), Sayyid Yahya Badr Al Din Houthi(Minister of Education), Abdullah Yahya Hakem(head of Intelligence and a battle commander), Muhammad AbdulSalam(AnsarAllah spokesman) and Muhammad Al Bukhayti(a battle commander and a member of political office) are his fellows in AnsarAllah who will be introduced in more details in future articles.

#jemen #jemenfaq #bliskiwschod #ruskiagentcontent #huti pokaż całość

Tak powinno się sprawdzać fotele wyrzucane ( ͡° ͜ʖ ͡°)

Model myśliwca F-5 doczepiony do statecznika pionowego irańskiego Tu-154

#czarnyhumor #wojsko #militaria #militaryboners #bliskiwschod #heheszki #humorobrazkowy #ciekawostki #samoloty #lotnictwo #aircraftboners #iran pokaż całość

źródło: scontent-waw1-1.xx.fbcdn.net

W 2019 r, LOT uruchamia bezpośrednie połączenie Warszawa - Bejrut.

https://businessinsider.com.pl/firmy/zarzadzanie/nowe-polaczenie-pll-lot-z-warszawy-do-bejrutu-w-2019-roku/g2x5beh

#liban #bliskiwschod #syriaspam #syria też się może zainteresuje, bo wciąż do Syrii najprościej chyba trafić obecnie jadąc z Libanu pokaż całość

źródło: absolutely-halal.png

#bliskiwschod #arabiasaudyjska #islam #isis #isiswindonezji

Rizieq Shihab, indonezyjski duchowny, urodzony w 1965r w Dżakarcie. Jego ojciec był założycielem Gerakan Pandu Arab Indonesia czyli Stowarzyszenia Indonezyków arabskiego pochodzenia, natomiast sam Rizieq studiował teologię w Malezji i w Arabii Saudyjskiej by w 1998 roku założyć FPI czyli indonezyjski odłam bractwa muzułmańskiego.
Jeszcze w tym samym roku FPI zaczęło atakowanie miejsc sprzedających alkohol, klubów nocnych oraz miejsc znanych z prostytucji. Kiedy w 1998 roku Indonezja pogrążyła się w kryzysie finansowym, członkowie FPI zniszczyli setki lokali należących do Chińczyków, oskarżając ich o wyzysk Indonezji. W kolejnych latach FPI wielokrotnie organizowało różne marsze i protesty, jednak większość z nich odbywała się bez przemocy.
W 2006 Rizieq Shihab chciał przekształcić swoją organizację w partię polityczną ale dostał odmowę ze strony rządu. W uzasadnieniu podano, że działalność FPI jest sprzeczna z indonezyjską konstytucją.

Rizieq Shihab był wielokrotnie aresztowany za swoją działalność, spędził trochę czasu w więzieniach. W maju 2017 został oskarżony o posiadanie materiałów porograficznych. Wtedy to też pod pretekstem pielgrzymki udał się do Arabii Saudyjskiej gdzie przebywa do dziś.

Ambasada Indonezji w Rijadzie wielokrotnie zgłaszała, że saudyjska viza Rizieqa wygasła, jednak Arabia Saudyjska ignorowała te zgłoszenia. Parę dni temu Rizieq został aresztowany w Arabii za wywieszenie czarnej flagi przed domem. Prawdopodobnie takiej jak ta:
foto.
W Arabii Saudyjskiej publiczne wywieszenie tego symbolu jest nielegalne. Już kolejnego dnia Rizieq wyszedł z aresztu bez żadnych zarzutów.

W dniu dzisiejszym Ambasador Arabii Saudyjskiej w Indonezji ogłosił, że jego kraj nie deportuje Rizieqa Shihab do Indonezji gdyż Arabia ma zastrzeżenia co do stanu praworządności w Indonezji

Podsumowując: mamy tu groźnego człowieka z Indonezji, który zradykalizował się w trakcie studiów w Arabii Saudyjskiej, a teraz nielegalnie przybywa na terytorium tego kraju, a Saudowie nawet się nie kryją z poparciem dla niego. Arabia Saudyjska ma jedno z najbardziej restrykcyjnych praw imigracyjnych na świecie i trzeba mieć naprawdę szerokie plecy żeby tak łatwo to prawo obejść.

W kontekście zamachów na kościoły w Indonezji parę miesięcy temu oraz wcześniejszych zamachów na Bali i hotel Marriott w Dżakarcie warto mieć na uwadze kto otwarcie szkoli radykałów i wspiera te groźne ruchy.
#
# pokaż całość

źródło: encrypted-tbn0.gstatic.com

Oficjalne nagrania z ostrzału rakietowego od Hamasu i Palestyńskiego Islamskiego Dżihadu.

https://www.alqassam.net/arabic/attachments/videos/files/kasf/swark-2018.mp4
http://files.saraya.ps/2018/swark-2018.mp4

http://files.saraya.ps/2018/swark1-2018.mp4

#palestyna #hamas #izrael #strefagazy #bliskiwschod pokaż całość

źródło: saraya.ps

Nowy teledysk od Brygad Jerozolimskich (Palestyński Islamski Dżihad).
http://files.saraya.ps/2018/alaa_mosadd.mp4

Naszid
https://www.youtube.com/watch?v=Ms_soEhtULQ

#palestynskikacikmuzyczny #naszid #nasheed #palestyna #gaza #izrael #bliskiwschod pokaż całość

źródło: saraya.ps

"Iran w ogniu" odc. 2
Precz z Chameneim, Precz z Rouhanim

W 2015 roku światowe mocarstwa podpisały porozumienie atomowe z Iranem. Mimo, że prawie natychmiast Teheran, Bruksela, czy Nowy Jork, ogłosiły wielki sukces, to faktyczna walka dopiero się zaczynała – walka o rząd dusz, walka o serca i umysły Irańczyków. Teraz należało przekonać Irańczyków, że rezygnacja z prac nad atomem i pójście na ustępstwa względem Zachodu to odpowiednia droga, droga którą powinna podążać ich ojczyzna. Ciężar wykonania tego zadania spadł nie tylko na rząd Rouhaniego, lecz także na pozostałych sygnatariuszy porozumienia atomowego. Celem JCPOA nie było zawieszenie irańskich prac nad atomem, lecz całkowite pozbycie się zagrożenia proliferacji ze strony Teheranu a droga do tego celu wiodła wyłącznie poprzez dotarcie do serc i umysłów irańskiego społeczeństwa.

Zapraszam w podróż po sekretach irańskiej gospodarki, czyli miejscu gdzie ekonomia, polityka i wojsko - jak chyba nigdzie indziej na świecie - spaja się w jedno i tworzy iście wybuchową mieszankę.

Tekst dostępny jest także bezpośrednio na wordpressie- polecam czytać właśnie tam, bo w tekście są dodane odnośniki do źródeł. Tekst jest drugim odcinkiem serii „Iran w ogniu” – przed zapoznaniem się z nim polecam przeczytać pierwszą część serii.
———————————————–

Zdradliwe wskaźniki

W 2016 roku, czyli w rok po zawarciu JCPOA, irańskie PKB (nie uwzględniając sektora naftowego) urosło o ok. 3,3%. Wartość towarów wyeksportowanych w tym roku za granicę szacowano na ok. 28 mld dolarów. Produkcja rolnicza wzrosła niemal o ok. 30%. Inflacja zmniejszyła się o ok. 5% i ustabilizowała się na poziomie 10%. Także sytuacja na rynku zatrudnienia zaczęła się powoli polepszać a rząd odnotował ok. 0,5% spadek stopy bezrobocia.

Jak mogłoby się wydawać, po pobieżnej analizie w/w wskaźników, sytuacja gospodarcza Iranu – po zawarciu JCPOA – zaczęła się wydatnie poprawiać. Już wkrótce wskaźniki te miały przełożyć się na życie „szarych” Irańczyków. Jednak – tak jak wskazałem to w pierwszej części serii „Iran w ogniu” – nie zawsze wskaźniki gospodarcze potrafią oddać rzeczywistą sytuację gospodarczą danego państwa.

Grafika, źródło: mohamed hassan, pixabay.com

Bolączki irańskiej gospodarki

Jeden z głównych problemów irańskiej gospodarki to niskie tempo jej rozwoju i duże bezrobocie. Od wielu lat skala bezrobocia utrzymuje się powyżej 10%. Mało tego, bezrobocie wykazuje szybką tendencję wzrostową – w 2017 roku bezrobotnych było ok. 13,1% mieszkańców Iranu, czyli aż 10,6 mln osób. Jeszcze gorzej sytuacja wygląda wśród osób młodych (15-29 lat), które często posiadają wyższe wykształcenie. W tej grupie aż ok. 24,4% to osoby bezrobotne.

Tak duży odsetek osób niepracujących – jak pokazują doświadczenia arabskiej wiosny – może być potężnym czynnikiem destabilizującym. Problem jest tym większy, że duży odsetek wśród bezrobotnych stanowią osoby młode, które dużo szybciej ulegają radykalizacji i chętniej przyjmują kierowniczą rolę w różnorakich protestach społecznych. Władze w Teheranie rozumieją to zagrożenie i starają się robić wszystko, aby nie dopuścić do powszechnym protestów społecznych.

Zgodnie z planem gospodarczym na lata 2017-2021 irańska gospodarka powinna, rok w rok, rosnąć o ok. 8%. Dopiero taki wynik pozwoli zmniejszyć bezrobocie i poprawić standard życia obywateli. Jednak rzeczywiste wyniki irańskiej gospodarki nie zbliżają się nawet do planowanych pułapów. Co prawda w 2016 roku, czyli wtedy gdy JCPOA weszła w życie, irańska gospodarka „wystrzeliła” i zanotowała wzrost na poziomie 12,5%, jednak – jak już wskazywałem w poprzedniej części – wzrost ten zawdzięczano głównie wznowieniu eksportu surowców energetycznych. Poza sektorem naftowym średni wzrost gospodarczy wyniósł zaledwie ok. 3,3%, co – biorąc pod uwagę plany Teheranu – było tragicznym wynikiem.

Rząd starał się jeszcze ratować sytuację zwiększeniem nakładów na pomoc państwową dla sektorów nie-naftowych, lecz próby te spłonęły na panewce, gdy – z powodu braku zagranicznych inwestycji – wzrost w sektorze naftowym zatrzymał się. Tym samym w 2017 roku wzrost PKB Iranu wyniósł zaledwie ok. 4,3% – jest to wynik uwzględniający sektor naftowy, a zatem wzrost w pozostałych sektorach znajduje się zapewne na dużo niższym poziomie. W ten sposób przedsiębiorstwa z sektorów poza-naftowych zostały same ze swoimi problemami.

Prezydent Hassan Rouhani, źródło: kremlin.ru

Aby biedn…ulamie żyło się lepiej

Ogromnym problemem irańskiej gospodarki jest państwowy interwencjonizm. Macki osób powiązanych z Korpusem Strażników Rewolucji Islamskiej czy szyicką ulamą sięgają bardzo głęboko i przenikają większość sfer gospodarczego życia kraju. Szacuje się, że aż ok. 40% irańskiego PKB jest wytwarzane przez podmioty bezpośrednio lub pośrednio kontrolowane przez państwo. W skład tych podmiotów wchodzą przede wszystkim tzw. bonjady (fundacje) oraz przedsiębiorstwa, w których kapitał państwowy ma przewagę. Najczęściej podmioty te są źle zarządzane, odpowiadają za ogromne marnotrawstwo środków i są siedliskiem korupcji. Bardziej niż polepszeniem sytuacji gospodarczej w kraju, zarządcy tych podmiotów zainteresowani są wykorzystywaniem powierzonych im dóbr do realizacji celów politycznych swoich mocodawców.

Najlepszym przykładem takich przedsiębiorstw państwowych jest tzw. Setad (Execution of Imam Khomeini’s Order, w skrócie EIKO). Setad powstał w 1989 roku na osobiste polecenie ajatollaha Chomeiniego. Nowo-powstała organizacja miała zająć się zarządem nad dobrami skonfiskowanymi po obaleniu reżimu szacha. W tym czasie działały już bonjady, które także zajmowały się zarządem skonfiskowanymi majątkami, lecz Setad był czymś zupełnie innym. To co odróżniało Setad od zwykłych fundacji było to, że ajatollah Chomeini uprawnił nowo powstały twór do bezpośredniego stosowanie art. 49 Konstytucji, który pozwalał na konfiskatę nielegalnie nabytych dóbr.

Setad miał, korzystając ze swoich uprawnień, dokonać szybkiej i sprawnej konfiskaty tych nielegalnych dóbr, a następnie dokonać ich redystrybucji na rzecz różnych islamskich fundacji (bonjadów). Na czele organizacji stanęło 3 zaufanych współpracowników ajatollaha – Habibollah Asgaroladi, Mehdi Karroubi oraz Hassan Sane’i. Jeśli wierzyć słowom jednego z byłych współpracowników Chomeiniego Setad miał być organizacją doraźną, która miała ulec samorozwiązaniu po przekazaniu skonfiskowanych dóbr na rzecz bonjadów – max. 1-2 lata. Jednak historia Setad potoczyła się zupełnie inaczej. W kilka miesięcy po powołaniu EIKO, Chomeini zmarł a jego współpracownicy uznali, że lepiej wiedzą jak wykorzystać zagrabiony majątek.

Asgaroladi, Karroubi oraz Sane’i zaczęli nadużywać art. 49 Konstytucji i konfiskować nie tylko nielegalnie nabyte majątki, lecz także te które należały do wrogów politycznych Islamskiej Republiki Iranu, mniejszości religijnych czy także „przeciętnych” obywateli. Skonfiskowane nieruchomości (to właśnie one były głównym przedmiotem tego procederu) Setad sprzedawał. Dzięki temu istytucja, w szybkim czasie, doszła do ogromnego majątku, który jednak „trójka Chomeiniego” uznała za niewystarczający.

Od około 2000 roku Setad zaczął być przekształcany w coś na kształt konglomeratu. Skumulowany majątek zaczęto przeznaczać na zakup udziałów w bankach, przedsiębiorstwach budowlanych, kopalniach czy spółkach paliwowych. Często zdarzało się, że Sedat – mimo przejęcia tylko niewielkich udziałów w danej spółce – obejmował w niej niepodzielną władzę, bo przecież nikt nie wystąpi przeciwko organizacji, która ma osobiste poparcie ajatollaha Chameneiego.

Dzięki tym procederom Setad stał się jednym z największych irańskich przedsiębiorstw. Szczegóły otaczające działalność Setadu nie są znane – dostępu do ksiąg przedsiębiorstwa nie ma ani Parlament ani Rady Strażników. Jednak zgodnie z informacjami Reutersa z 2013 roku majątek Setadu szacuje się na ok. 95 mld dolarów.

Co prawda Setad faktycznie prowadzi działalność charytatywną, jednak zdaje się, że jest to tylko mały procent jego aktywności. Setad i jego majątek jest przede wszystkim wykorzystywany jako narzędzie walki politycznej, które pozwala ajatollahowi Chameneiemu wspierać swoich stronników i uciszać krytyków. To właśnie Chamenei jest jedyną osobą, która sprawuje kontrolę nad Setadem. Jeśli idzie o parlament, rządowe agencje czy sądy to te mogą interweniować w sprawy Setadu wyłącznie na osobistą prośbę najwyższego przywódcy.

Habibollah Asgaroladi, jeden z „ojców założycieli Setadu”, źródło: Tasnim News Agency

Inżynierzy z IRGC

W Islamskiej Republice nie tylko szyicka ulama zna się na interesach. Dowództwo Korpusu Strażników Rewolucji Islamskiej (Pasdaran, IRGC, „Korpus”) także szybko wyniuchało dobrą okazję na zarobienie nieco pieniędzy i zwiększenie swoich wpływów.

Pod koniec lat. 90 XX wieku prezydent Rafsandżani postanowił zachęcić instytucje państwowe do udziału w rozbudowie krajowej gospodarki, co – przynajmniej zdaniem Prezydenta – miało doprowadzić do okresu gospodarczego „prosperity”. Jedną z instytucji, która postanowiła stawić się na wezwanie Rafsandżaniego był Pasdaran. IRGC natychmiast przystąpiło do walki o kontrakty w przemyśle naftowym czy w budownictwie. Ich wygranie było o tyle łatwe, że w szeregach Korpusu znajdowało się wielu wysoko wykwalifikowanych inżynierów, techników itd. Ponadto Pasdaran, podczas prób zdobycia dla siebie kawałka gospodarczego tortu, był cały czas wspierany przez swoich sympatyków i byłych członków, którzy po przejściu na wojskową emeryturę zaangażowali się w działalność polityczną i gospodarczą. Prawdziwy rozkwit działalności gospodarczej IRGC przyniósł okres rządów prezydenta Ahmadineżada, który wyraźnie faworyzował Korpus i powiązane z nim przedsiębiorstwa.

Dzięki zapleczu politycznemu oraz własnej zaradności Korpus doszedł do ogromnego majątku, który – jeśli wierzyć danym zaprezentowanym przez dziennikarzy Foreign Policy – stanowi ok. 10% irańskiej gospodarki. Szacunki te jednak mogą być znacznie zawyżone, gdyż przedsiębiorstwa uznawane za „kontrolowane przez IRGC” wcale nie zawsze są kontrolowane przez Korpus bezpośrednio – czasami po prostu są własnością osób ściśle powiązanych z IRGC, które w zamian za drobne datki są otaczane opieką ze strony Korpusu. Oczkiem w głowie pasdarańskiej machiny gospodarczej jest zdecydowanie Khatam-al Anbiya, czyli przedsiębiorstwo budowlane, które wliczając zewnętrznych kontaktorów, zatrudnia ok. 1 mln osób i, rok w rok, otrzymuje bardzo intratne kontrakty państwowe – tylko w latach 2018-2019 Khatam-al Anbiya ma zrealizować projekty wyceniane na ok. 28 mld dolarów.

Członkowie IRGC podczas wysłuchiwania przemówienia Ali Chameiniego, źródło: Khamenei.ir

Na co wojskowi wydają pieniądze?

Przypadek zaangażowania IRGC jest szczególnie ciekawy i warto poświęcić mu chwilę dłużej. Dowództwo Pasdaranu postanowiło wykorzystać zarobione pieniądze na działalność polityczną. Zaczęto od przekazywania sowitych datków na rzecz bonjadów – te natomiast zajmowały się ich redystrybucją na rzecz stronników Korpusu. Co prawda umocniło to pozycję Pasdaranu, lecz nie na tyle, aby mógł on zacząć odgrywać względnie samodzielną rolę na irańskiej scenie politycznej. Przełom nastąpił w 2009 roku, gdy IRGC umocniła swoją kontrolę nad Basidżem (pełna nazwa Związek Mobilizacji Uciemiężonych) – organizacją paramilitarną, której celem jest propagowanie ideałów islamskiej republiki. Basidż już od 1981 roku wchodził w skład Pasdaranu, lecz dopiero prezydent Ahmadineżad umożliwił ścisłe powiązanie struktur Korpusu z tą organizacją paramilitarną.

Władze Basidżu kładą ogromny nacisk na indoktrynację młodych Irańczyków, którzy są tutaj główną grupą werbunkową. To właśnie jednostki Basidżu, złożone z lokalnych mieszkańców, mają zajmować się tłumieniem w zarodku buntów i aresztowaniem opozycjonistów, którzy zdecydują się wystąpić przeciwko najwyższemu przywódcy czy IRGC. Jednocześnie Basidż organizuje wiele uroczystości, które mają upowszechniać ideały rewolucji i manifestować ich poparcie dla rządu i najwyższego przywódcy.

Jednak Członkostwo w Basidżu niesie za sobą nie tylko obowiązki, ale także ogromne korzyści. Przede wszystkim rekruci mogą liczyć na dostanie się na wymarzone studia czy lepszą pracę w państwowym przedsiębiorstwie. Jednak to nie wszystko. Oprócz tego członkowie Basidż otrzymują żołd, który mimo że niewielki to jednak często jest wystarczającą zachętą do wstąpienia w szeregi organizacji. Działalność Basidżu, która w XXI w. ulegała ogromnemu rozrostowi, jest możliwa dzięki zaangażowaniu się przez Pasdaran, czyli głównego sponsora organizacji, w działalność gospodarczą.

W ten sposób Basidż, którego liczbę członków szacuje się nawet na ok. 10 mln osób (oficjalne dane państwowe), stał się zapleczem społecznym Korpusu. Potencjalnie Basidż może stać się także zapleczem politycznym. Co prawda oficjalnie członkowie organizacji nie mogą angażować się w politykę, lecz w ostatnim czasie zauważa się coraz większe tendencje, które mają na celu zmianę tego stanu rzeczy. Pomysły te rzekomo spotykają się z dość ciepłym przyjęciem ze strony najwyższego przywódcy, wobec którego Pasdaran wykazuje niezachwianą lojalność. Reformy prezydenta Rouhaniego są uważane – zarówno przez część wojskowych, jak i duchownych – za próby podkopania ich ekonomicznej i politycznej potęgi. Nie chodzi tu tylko o reformy wymierzone w bonjady czy państwowe przedsiębiorstwa, lecz także o stosunkowo łagodne podejście Rouhaniego do protestów społecznych, który stroni od polityki silnej ręki. Co prawda obecnie wydaje się, że pozycja Rouhaniego, o ile trudna, to nie jest zagrożona wojskowym puczem. Jednak w sytuacji, gdy Pasdaran i duchowni uznają, że prezydent działa na szkodę interesów państwa, a raczej „państwa”, te dwie grupy mogą połączyć siły i zrzucić Rouhaniego z jego prezydenckiego fotela.

Rechotem historii, gdy idzie o Korpus, jest fakt, że to właśnie prezydent Rafsandżani – wróg zaangażowania politycznego IRGC – utorował Pasdaranowi drogę do zdobycia politycznej władzy, gdy w latach 90. minionego wieku pozwolił im na zaangażowanie się w działalność gospodarczą.

[Jedno ze spotkań członków Basidżu, źródło: Mostafameraji/upload.wikimedia.org](https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/3e/عملیات_امداد_رسانی_وسیع_به_مناطق_زلزله_زده_استان_کرمانشاه_در_حوالی_سر_پل_ذهاب_و_قصر_شیرین_15.jpg/1024px-thumbnail.jpg)

Fundacje

W tym momencie dochodzimy do pojęcia, które przewinęło się już kilka razy w tekście – a mianowicie „bonjady”. Pierwsze bonjady zaczęły powstawać jeszcze za czasów szacha Mohammeda Rezy Pahlawiego. W założeniu miały one nieść pomoc ubogim i najbardziej potrzebującym. W praktyce jednak były sposobem na wyprowadzanie pieniędzy z państwowego skarbca i zapewnienie sobie poparcia określonych grup osób.

Po 1979 roku fundacje pozostały, lecz uległy ogromnym przeobrażaniom – tak dużym, że nadużycia ze strony ludzi szacha zdawały się być niewinną igraszką w porównaniu z tym co wymyśliła szyicka ulama. W teorii bonjady nadal zajmowały się wspieraniem najuboższych. W praktyce jednak znacznie zwiększyły spektrum swojego działania. To właśnie fundacje, które przeszły od zarządu skonfiskowanymi majątkami do przewodzenia wielkim przedsiębiorstwom, utorowały drogę, którą podążył później – opisany już powyżej – Setad.

Obecnie w całym Iranie istnieje ok. 100 fundacji. Na ich czele stoją przedstawiciele duchowieństwa, którzy są zaufanymi ludźmi ajatollaha. Można powiedzieć, że bonjady działają w szarej strefie, gdyż kontrola ze strony państwa jest minimalna – jako organizacje dobroczynne nie podlegają kontrolom organów skarbowych. Jednocześnie fundacje mają ogromny wpływ na gospodarkę, gdyż szacuje się że to właśnie one odpowiadają za ok. 20% irańskiego PKB.

Nie można stwierdzić, że bonjady w ogóle nie angażują się w działalność charytatywną – jednak tak jak w przypadku Setadu jest to tylko znikomy procent ich działalności. Większość pieniędzy, którymi dysponują fundacje jest marnotrawiona, wydawana na nieopłacalne inwestycje i dzielona między wiernych zwolenników reżimu. Zgodnie ze słowami Mohammada Forouzandeha, byłego ministra obrony, w 1999 roku aż ok. 80% bonjadów było nierentownych. Bardzo możliwe, że od tamtego czasu sytuacja wewnątrz tych organizacji nie uległa zbyt dużym zmianom.

Istnienie bonjadów, czy takich przedsiębiorstw jak Setad lub Khatam-al Anbiya, sprawiają że jakikolwiek prywatne przedsiębiorstwo ma ogromny problem z przebiciem się na rynek. Instytucje kontrolowane przez państwo robią wszystko, aby zdusić jakąkolwiek konkurencję w zarodku. Jest to o tyle proste, że – oprócz wsparcia politycznego – państwowe instytucje mogą liczyć jeszcze na konkretne rozwiązania prawne np. bonjady są całkowicie zwolnione z obowiązku podatkowego.

Logo fundacji Mostazafan, która jest drugą największą firmą w Iranie – zaraz po National Iranian Oil Company, źródło: irna.ir

Prywatyzacja

Warto w tym miejscu odnieść się także do procesu prywatyzacyjnego, który – ze względu na polityczne naciski – trwa już od wielu lat i nadal nie widać jego końca. Już za czasów prezydenta Rafsandżaniego (1989-1997) rząd centralny zaczął starać się o przeprowadzenie zakrojonej na szeroką skalę akcji prywatyzacyjnej. W wyniku tych działań udział prywatnej własności w gospodarce miał się zwiększyć a fundacje miały zostać zepchnięte na boczny tor. W praktyce jednak – ze względu na protesty ulamy – Rafsandżani musiał ograniczyć swoją skalę działań.

Gdy w 2005 roku nowym prezydentem został wybrany Ahmadineżad, odziedziczył on po swoich poprzednikach konkretny program prywatyzacyjny, który mimo że postępował dość wolno – ze względu na opozycję elit – to jednak przebiegał stosunkowo sprawnie, nie prowadząc do zbyt dużych nadużyć. Jednak nowy prezydent uznał, że program opracowany przez poprzednie administracje jest niesprawiedliwy i może prowadzić do pogłębienia zjawiska biedy. W związku z tym, po uzyskaniu poparcia ajatollaha Chameneiego, Ahmadineżad postanowił radykalnie zmienić oblicze irańskiej prywatyzacji.

Nowy system zakładał, że aż 40% udziałów w prywatyzowanych przedsiębiorstwach będzie tzw. „udziałami sprawiedliwościowymi”, które po okazyjnych cenach będą sprzedawane najbiedniejszym. W praktyce „udziały sprawiedliwościowe” trafiły do zwolenników reżimu np. członków milicji Basidż. Pomysł Ahmadineżada okazał się ogromnym niewypałem. Po pierwszej fazie reprywatyzacji tylko 4.6 mln osób zakupiło akcje warte ok. 2,3 mld dolarów – tymczasem wartość reprywatyzowanych przedsiębiorstw wyceniano na ok. 100-140 mld dolarów. Próbując ratować sytuację rząd zaczął sprzedawać pozostałe akcje na giełdzie, co jednak nie przyciągnęło prywatnych inwestorów. W rezultacie większość akcji zostało zakupionych przez firmy, w których udziały miał kapitał państwowy lub osoby fizyczne ściśle powiązane z reżimem. Tym samym „prywatyzacja” z okresu Ahmadineżada była karykaturą samej siebie. Większość irańskich przedsiębiorstw nadal jest kontrolowana przez państwo – tyle, że już nie bezpośrednio, lecz pośrednio. To właśnie zachowania tego typu doprowadziły Setad czy Khatam-al Anbiya do osiągnięcia ogromnych majątków.

Prezydent Mahmud Ahmadineżad, źródło: Marcello Casal Jr\ABr

Niebezpiecznie jak w banku

Kolejnym problemem, który skutecznie hamuje rozwój sektora prywatnego jest niestabilność systemu bankowego. Przez wiele lat Bank Centralny Iranu (CBI) wykorzystywany był do finansowania rządowych projektów i przedsięwzięć podejmowanych przez państwowe, czy też semi-państwowe, zakłady. Jak można się domyśleć część tych pieniędzy została „przejedzona” a projekty, które CBI miał sfinansować, mimo że pochłonęły ogromne kwoty, nigdy nie powstały.

Dlatego też, aby zapobiegać takim procederom, za prezydentury Mohammeda Chatamiego (1997-2005) przeprowadzono reformę, która zakazywała CBI finansowania rządowych projektów. Zmiana ta jednak nie przyniosła pożądanych rezultatów, a wręcz odwrotnie, doprowadziła wręcz do iście patologicznej sytuacji – już w czasach jego następców. Rząd nie mogąc zadłużać się u CBI postanowił pożyczać pieniądze od pozostałych banków – i tych pozostających w rękach państwa, i tych prywatnych. Banki natomiast, aby móc pożyczać pieniądze rządowi, same zaczęły zadłużać się u CBI. W efekcie doszło do sytuacji, w której nadal następował drenaż pieniędzy z CBI, lecz rząd umywał ręce i twierdził, że wcale nie zadłuża się u CBI, lecz u pozostałych banków. W efekcie tego procederu irańskie banki zadłużyły się u CBI na ok. 277 mld dolarów.

Sam fakt zadłużenia względem CBI nie jest jedynym problemem. Szacuje się, że aż ok. 11% pożyczek udzielanych przez irańskie banki to tzw. „pożyczki zagrożone” (ang. non-performing loans, NPLs), których pożyczkobiorcy nie są w stanie spłacić. Mimo, że Teheran stara się zbić odsetek NPLs, to jednak sama wartość wartość tych „zagrożonych pożyczek” stale rośnie i pod koniec 2017 roku wyniosła ok. 260 mld dolarów.

Ponadto dużo irańskich banków nie jest w stanie osiągnąć zalecanego poziomu współczynnika wypłacalności (ang. capital adequancy ratio). W zasadzie tylko duże banki, np. Bank Sepah, są w stanie osiągnąć pożądany współczynnik. Natomiast mniejsze instytucje mają nie tyle problem ze zwiększeniem swojego kapitału, co z samym wyjściem na prostą np. Parsian Bank, największy bank w prywatnych rękach (przynajmniej jeśli idzie o wielkość udziałów, bo faktycznie pozostaje pod kontrolą Setadu), w kwietniu 2018 roku ogłosił spadek wartości swoich akcji o 0.024 dolarów/1 akcja. Obraz ten pogarsza jeszcze to, że na irańskim rynku bankowym działa wiele para-banków, które mimo że nie dysponują odpowiednimi licencjami, to nadal stanowią dużą konkurencję dla legalnych banków.

Ciężko oszacować skalę problemów irańskich banków, gdyż ich księgi rachunkowe skrywają niejeden sekret. Polityczne elity często zmuszały banki do zakupu prywatyzowanych przedsiębiorstw czy też np. nieruchomości sprzedawanych przez Setad. Najczęściej umowy te zawierano po zawyżonych cenach. W efekcie tego irańskie banki znalazły się sytuacji, gdy w oficjalnych dokumentach widnieje zapis, że posiadają np. 10 nieruchomości wartych 100 mln dolarów (cena zakupu), gdy w rzeczywistości – według cen rynkowych nieruchomości te warte są tylko 50 mln dolarów.

Siedziba CBI w Teheranie, źródło: GTVM92, upload.wikimedia.org

Uczeń bezimiennego

Jak zatem widzimy prezydent Rouhani przejął władzę w bardzo trudnym momencie dla swojego kraju. Nie dość, że gospodarka była skrajnie niewydajna, to jeszcze poprzedni rząd Ahmadineżada prowadził konfrontacyjną politykę zagraniczną, której główną osią był spór co do irańskiego programu atomowego. Dodatkowo sytuacji nie ułatwiał opór konserwatystów, którzy za wszelką cenę chcieli utrzymać status quo.

Obejmując prezydencki fotel Rouhani miał przed sobą ściśle nakreślony plan działania, który prezentował już podczas wyborów. Przede wszystkim Iran musiał jak najszybciej zakończyć spór z zachodem. Następnie należało zająć się stricte problemami gospodarczymi: naprawić program reprywatyzacyjny, zliberalizować gospodarkę, ograniczyć interwencjonizm państwowy (zarówno ten bezpośredni, jak i pośredni) i ściągnąć do kraju zagranicznych inwestorów. Jeśli idzie o reformy ustroju to zdecydowanie były one poza sferą planów prezydenta.

Rouhani od początku zdawał sobie sprawę z tego, że jego program reform będzie niezwykle ciężki do przepchnięcia. Nowy prezydent, jako wierny uczeń Rafsandżaniego i Chatamiego, doskonale zdawał sobie sprawę z tego co staje się z reformatorskimi pomysłami po zderzeniu z politycznym betonem. Wydaje się, że szczególnie pouczające dla Rouhaniego były wydarzenia z czasów prezydentury Chatamiego (1997-2005), które – jako doradca prezydenta ds. bezpieczeństwa narodowego – mógł śledzić z bliska.

Chatami był jednym z najbardziej liberalnych polityków w historii Islamskiej Republiki Iranu. Głosił potrzebę nie tylko reform gospodarczych, lecz także politycznych. Mimo braku otwartych ataków na Chameiniego, wypowiedzi Chatamiego wyraźnie sugerowały, że chce on doprowadzić do ograniczenia roli najwyższego przywódcy i oddać władze w ręce narodu. Dlatego też, gdy w 1997 roku Chatami – zdobywając blisko 70% głosów – został nowym prezydentem Republiki, ulama i Pasdaran przystąpiły to zwalczania stronników Chatamiego.

Ludzie z otoczenia prezydenta zaczęli być szykanowani, oskarżani o korupcję, a w skrajnych przypadkach mordowani. Chatami, nie mając odpowiednich środków, nie był w stanie sprzeciwić się wojskowym czy najwyższemu przywódcy. Dlatego też grono stronników Chatamiego zaczęło się zmniejszać a jego reformy upadły. Mimo, że już na politycznej emeryturze, to były prezydent nadal jest uważany za potencjalnie niebezpiecznego. Najlepiej świadczy o tym fakty, że w 2015 roku zakazano mediom wspominać o Chatamim, czy nawet prezentować jego wizerunku – decyzja ta została podjęta przez, zdominowane przez konserwatystów sądownictwo, które pozostawało poza strefą wpływów Rouhaniego.

Z takim bagażem doświadczeń Rouhani postanowił pokierować swoją administracją w zupełnie inny sposób niż Chatami. Przede wszystkim poza przedmiotem dyskusji znalazły się wszelkie sprawy związane z ustrojem Iranu. Rouhani skupił się na reformach gospodarczych, które miały załagodzić nastroje społeczne i być może doprowadzić do budowy „społeczeństwa obywatelskiego”, które samo miało zawalczyć o swoje prawa polityczne. Reformy gospodarcze Rouhaniego miały także jeszcze jeden cel, o którym nie mówiło się otwarcie. Naprawiając program reprywatyzacyjny, polepszając stabilność systemu bankowego i liberalizując gospodarkę miano doprowadzić nie tylko do wzrostu przedsiębiorczości wśród Irańczyków, lecz także do zmniejszenia wpływu IRGC i ulamy na krajową gospodarkę, a tym samym do zmniejszenia ich wpływów politycznych.

Młodzi Irańczycy z portretem prezydenta Chatamiego podczas wyborów w 2005 roku, źródło: Mostafa Saeednejad/Flickr.com

Jak wykiwać ajatollaha?

Jednak „grupa trzymająca władzę” szybko wyczuła rzeczywiste zamiary prezydenta i zaczęła blokować jego reformy. „Natrafiając na mur” Rouhani ani nie zrezygnował ze swoich planów, ani – pamiętając o czasach Chatamiego – nie poszedł z IRGC i ulamą na otwartą wymianę ciosów. Zamiast tego prezydent wybrał trzecią drogę – negocjacji z Zachodem. Zamiast kłócić się z parlamentem, Radą Strażników i najwyższym przywódcą, Rouhani postanowił ściągnąć do kraju jak najwięcej zagranicznych przedsiębiorstw, które – jako bardziej konkurencyjne – doprowadziłyby do upadku nierentownych fundacji i państwowych przedsiębiorstw. Jako narzędzie do realizacji swojej polityki Rouhani postanowił użyć ustawy przegłosowanej właśnie za prezydentury Chatamiego, a mianowicie Ustawy o promocji i zabezpieczeniu zagranicznych inwestycji (FIPPA) z 2002 roku.

Ustawa ta jest bardzo korzystna dla zagranicznych inwestorów, bo nie dość że gwarantuje im odpowiednie zabezpieczenia dla swoich inwestycji i zawiera wiele zwolnień podatkowych, to – co zdecydowanie najważniejsze – pozwala zagranicznym partnerom na przejmowanie nawet 100% udziałów w irańskich przedsiębiorstwach. Administracja Rouhaniego zaangażowała się w promocję FIPPA na świecie, a w 2014 roku przepchnęła jeszcze zwiększenie zwolnień podatkowych na zagraniczne inestycje w niektórych sektorach nawet do 50%.

Ostatecznie jednak – jak już wspominałem w pierwszej części – Rouhaniemu nie udało się osiągnąć zakładanej skali zagranicznych inwestycji. Planowano zachęcić zagraniczne podmioty do corocznego inwestowania w Iranie ok. 20 mld dolarów, lecz w 2016 roku zagraniczne inwestycje szacowano zaledwie na ok. 3,37 mld dolarów. Jak zwracają uwagę ekonomiści problemem Iranu nie jest brak odpowiednich ram prawnych (bo FIPPA jest bardzo atrakcyjna), lecz skala korupcji, wszędobylskie wpływy wojskowych i duchowieństwa oraz napięte stosunki dyplomatyczne między Teheranem a Waszyngtonem. Dopiero po likwidacji tych przeszkód zagraniczni przedsiębiorcy zaczną w ogólne zastanawiać się nad zainwestowaniem swojego kapitału w Iranie.

Jednak Rouhani nie jest w stanie zacząć otwarcie walczyć z korupcją i pozostałymi z wymienionych czynników, gdyż oznaczałoby to wyjście na wojenną ścieżkę z najwyższym przywódcą i IRGC, którzy i tak nie przepadają zbytnio za prezydentem. Rouhani nie chce tej konfrontacji, gdyż – w obecnym układzie sił – jest zdany na porażkę i podzielenie losu Chatamiego (w najlepszym przypadku) lub Abolhassana Bani Sadra – pierwszego prezydenta republiki – który po wdaniu się w konflikt z Chomeinim został pozbawiony swojego stanowiska i musiał uciekać z kraju.

Dlatego też Rouhani skupia się na przeprowadzaniu tych reform, które budzą najmniejsze oburzenie ze strony elit politycznych. Niestety często prowadzi to do patologicznych zmian, które nie tylko nie prowadzą do polepszenia stanu irańskiej gospodarki, lecz nawet stawiają prezydenta w roli wroga ludu. Najlepszym przykładem jest tu sytuacja związana z tzw. systemem subsydiów.

W ramach tego programu, który obowiązuje od czasów wojny iracko-irańskiej, rząd w Teheranie subsydiował sprzedaż energii i paliw. Program, który miał polepszyć sytuację „szarych” Irańczyków (w 2010 roku 1 litr gazu w Iranie kosztował zaledwie 10 centów) doprowadził do sztucznie napędzonej, nadmiernej konsumpcji i ogromnego marnotrawienia zasobów naturalnych oraz ogromnych wydatków – w 2009 roku rząd szacował, że system subsydiów kosztuje rocznie ok. 100 mld dolarów.

Dlatego też w 2010 roku administracja prezydenta Mahmuda Ahmadineżada przeprowadziła reformę, w wyniku której zrezygnowano z systemu subsydiowania energii i paliw w jego dotychczasowym kształcie. Zamiast dopłat do cen energii i paliw zdecydowano się wspierać najuboższych bezpośrednimi subsydiami pieniężnymi. To kto będzie zaliczał się do kategorii uprawnionych miano zweryfikować na podstawie dochodów. Jednak wkrótce okazało się to nie tylko niemożliwe, ale także niebezpieczne – administracja Ahmadineżada przestraszyła się protestów, które wybuchłyby gdyby grupa najuboższych była relatywnie mała. W efekcie do kategorii najuboższych zakwalifikowano aż 90% populacji Iranu. W ten sposób reforma systemu dopłat okazała się tylko częściowym sukcesem. O ile udało się zmniejszyć marnotrawstwo i poczynić ogromne oszczędności, to jednocześnie szeroka dystrybucja pieniędzy, doprowadziła do dalszego drenażu państwowej kiesy.

Prezydent Rouhani dobrze zdawał sobie sprawę z tego, że reforma Ahmadineżada była niepełna i potrzebne są zdecydowane kroki, które ograniczą liczbę beneficjentów programu subsydiów. Reforma była tym bardziej potrzebna, że po chwilowym boomie gospodarczym z 2016 roku, irańska gospodarka zaczęła wyhamowywać i rząd musiał zmniejszyć wydatki państwowe. Dlatego też w połowie grudnia administracja Rouhaniego złożyła w parlamencie projekt budżetu na przyszły rok, w którym znacznie zawężono kategorię osób uprawnionych do otrzymywania subsydiów.

Prezydent Rouhani i ajatollah Chamenei, źródło: khamenei.ir

Walka o subsydia

Projekt nowego budżetu okazał się być iskrą, która – w kilkanaście dni później – doprowadziła do wybuchu protestów społecznych, które przetoczyły się przez wiele miast kraju. Hasła, wznoszone podczas grudniowych protestów 2017 roku, pokazują jakie problemy Irańczycy uważają za najpoważniejsze:
- gromadzenie majątku przez duchowieństwo
- wysokie wydatki na wojsko i inwestycje zagraniczne – mimo problemów gospodarczych wydatki na zbrojenia rosną, tylko w 2017 roku wyniosły one ok. 14 mld dolarów, co stanowi wzrost o blisko 3,3 mld w porównaniu z rokiem 2015
- brak kompleksowych reform gospodarczych, lecz skupienie się tylko na ich wybranych aspektach
- brak polepszenia standardów życia „szarych” Irańczyków.

Pro-rządowe (a raczej pro-ajatollahowskie) protesty w Hamadan, źródło: Tasnim News Agency

Kolejne akapity w komentarzu ( ͡° ͜ʖ ͡°)

-----------------------------------------------
Po więcej podobnych historii, zapraszam do:
- archiwum
- obserwowania tagu #lagunacontent
- polubienia strony na facebooku.

#iran #geopolityka #bliskiwschod #lagunacontent #gruparatowaniapoziomu pokaż całość

źródło: pulslewantu.files.wordpress.com

Od Brygad Jerozolimskich (Palestyński Islamski Dżihad).

https://saraya.ps/uploads//sounds/b7fe652438b1d3f976ea9c1b158ed2b4.mp3

#palestynskikacikmuzyczny #nasheed #naszid #bliskiwschod #palestyna #gaza #islam pokaż całość

źródło: saraya.ps

Wielka Polska Muzułmańska! ( ͡° ͜ʖ ͡°)
#marszniepodleglosci #bliskiwschod

źródło: pbs.twimg.com

Dzień dobry,
10 listopada o godzinie 13:30 i 11 listopada 2018 roku o godzinie 18:45 w Kinie Malta w Poznaniu odbędzie się pokaz filmu "Pochwała z Bejrutu"
Link do wydarzenia https://www.facebook.com/events/1950158701745491/

#pochwalazbejrutu #film #filmdokumentalny #liban #bliskiwschod #kolej #poznan #cegielski #hcp pokaż całość

źródło: Pochwala z Bejrutu Str1.png

T-34-85 w Jemenie ( ͡° ͜ʖ ͡°)

#jemen #bliskiwschod #militaria

źródło: pbs.twimg.com

Drzewko technologiczne Toyoty ( ͡° ͜ʖ ͡°)

#syria #syriaspam #irak #bliskiwschod #bliskowschodniememy #jemen #libia

źródło: IMG_20181107_114901.jpg

POMOCNA DŁOŃ: Rosyjski żołnierz podaje sok do wypicia spragnionym dzieciom w Aleppo, Syria.

#syria #rosja #swiat #wojsko #wojna #armia #rosjawsyrii #slowianie #bliskiwschod #ciekawostki #specnaz pokaż całość

źródło: russian_servicemen_gives_drink_thirsty_children_aleppo.jpg