Mierzyły około 80 metrów długości, miały 14 metrów średnicy. Podczas I wojny światowej stacjonowały u nas sterowce.
Od urodzenia mieszkam na Pietraszach. Od dziecka intrygowały mnie ciągnące się całymi kilometrami okopy w Lesie Pietrasze. Jednak nikt nie był w stanie zbyt wiele powiedzieć o historii tego miejsca - opowiada Piotr Szutkiewicz, pasjonat historii z Białegostoku.
Próbował więc na własną rękę rozwikłać zagadkę. Z książek prof. Adama Dobrońskiego dowiedział się, że tuż przed II wojną światową teren między ulicami Andersa, Wysockiego, drogą prowadzącą do Augustowa należał do wojska i nosił nazwę „Obozu ćwiczebnego Pietrasze”. - To tam wojsko miało swoje letnie koszary. Zajmowały one 500 hektarów wzgórz, wąwozów i łąk. Przed 1918 rokiem ćwiczył tu 64. Kazański Pułk Piechoty ulokowany w koszarach przy ul. Traugutta. Ten poligon istniał od około 1892 roku - przypomina pan Piotr.
Tym bardziej że zachował się budynek sztabu wojskowego. - Spokoju nie dawały mi betonowe konstrukcje, które znajdowały się w samym sercu lasu. Nie można było o nich przeczytać w żadnej książce poświęconej historii Białegostoku - przekonuje Piotr.
Jego ojciec podejrzewał, że były to pozostałości jakieś wojskowej radiostacji, czy masztu radiowego z czasów wojny.
- Ale nie znalazłem na to żadnego potwierdzenia. Czułem rodzaj złości, bo żadne podejmowane przez wiele lat próby wyjaśnienia nie przynosiły rezultatu - przyznaje.
Udało się więcej dowiedzieć, gdy w pracy poznał Cezarego Mazurkiewicza. Jego rodzina od wielu pokoleń mieszkała na Pietraszach.
- Wypytywałem go o rodzinne wspomnienia. Wtedy pan Cezary przypomniał sobie o swojej babci, która opowiadała mu o „Zeppelinach” latających nad lasem na Pietraszach, w czasach kiedy była to jeszcze wieś - opowiada pan Piotr.
Potem dowiedział się o niemieckiej mapie wojskowej z czasów I wojny światowej. Była na niej zaznaczona „baza sterowców w lesie”. Ale jeszcze wtedy nie wiedział czy była ona rosyjska czy niemiecka.
Pan Piotr chciał wiedzieć jeszcze więcej. Zaczął więc buszować w internecie. Na rosyjskich portalach militarnych znalazł informację, że do 1915 roku, w lesie Pietrasze stacjonowały Astra i Albatros, nowoczesne statki powietrzne tamtej epoki.- Znajdowała się tu też frontowa- bojowa baza: hangar, magazyny, zbiorniki z gazem i dźwigi służące do serwisowania oraz cumowania sterowców - wylicza Szutkiewicz.
Baza na Pietraszach była jedną z 14 frontowych carskich baz sterowców. Jak zauważa pan Piotr, była to część trzeciej kompanii lotniczej, której dowództwo znajdowało się w Lidzie.
- Astra i Albatros pełniły funkcje zwiadowcze. Były też używane w roli bombowców. Albatros był oryginalną rosyjską konstrukcją, zaś Astra konstrukcją francuską, ale zaprojektowaną przez hiszpańskiego inżyniera - mówi Szutkiewicz.
Te powietrzne statki to były kolosy. Ich rozmiary były imponujące. Astra miała 78 metrów długości, 15 metrów średnicy. Mogła wznosić się na wysokość 3500 metrów. Sterowiec mógł przewieźć 400 kg bomb. Był wyposażony w dwa karabiny maszynowe Maxim, w tym każdy z nich miał zapas 3000 sztuk amunicji. - Astra mogła przebywać w powietrzu 15 godzin a napędzały ją dwa silniki. Załoga liczyła około ośmiu osób - wymienia pan Piotr.
Udało mu się też dotrzeć do relacji porucznika carskiej armii Niżewskiego. - Jak można się domyślić służył na jednym ze sterowców stacjonujących w Białymstoku. To był raczej Albatros niż Astra - ocenia nasz rozmówca.
„ W tym samym czasie zostałem oddelegowany do trzeciej kompanii aeronautycznej w Lidzie. Tam rozpocząłem przygotowania do wylotu sterowca bliżej linii frontu, tj. do Białegostoku, gdzie został już wybudowany hangar-elling. Natychmiast po przybyciu do tej bazy rozpocząłem wykonywanie misji bojowych” - czytamy w relacji por. Niżewskiego.
„ W czasie pierwszej misji, kiedy przeleciałem przez linię frontu, wróg namierzył sterowiec przy pomocy reflektorów. Ich światła, oślepiając nas, całkowicie uniemożliwiły obserwowanie i wyszukiwanie celów oraz przeprowadzenie bombardowania. Jednocześnie rozpoczęto ostrzał sterowca - na szczęście niecelny. W takich warunkach byłem zmuszony do zrzucania bomb bez uprzedniego wybrania celu, a następnie - do powrotu do bazy. Istotny w tej sytuacji był brak możliwości wzniesienie się na wysokość powyżej 800-1000 metrów. Prędkość lotu sterowca nie przekraczała 14 m / s. W rezultacie strzelano do nas z broni maszynowej i karabinów. Po zacumowaniu sterowca w hangarze-ellingu na Pietraszach; kiedy wszystko już ucichło, jeszcze długo po wylądowaniu słyszeliśmy świst gazu uciekającego z poszycia sterowca. Po trzech prowadzonych przeze mnie misjach bojowych sterowiec miał blisko 200 przestrzelin (…). Zaklejaliśmy je łatkami, które miały nadrukowane niemieckie symbole wojskowe- krzyżyki” - pisał Niżewski.
Co ciekawe, Piotr Szutkiewicz dotarł też do archiwalnych zdjęć z tamtego okresu. Wynika z nich, że w bazie w Lesie Pietrasze stacjonował też trzeci sterowiec o romantycznej nazwie Zwiastun Burzy (Burewiestnik). - Jedno z nich jest dość sensacyjne bo zostało wykonane przez członka załogi sterowca na Pietraszach, a następnie wysłane do rodziny w charakterze pocztówki z frontu. Widać na nim wnętrze hangaru, jak wówczas mówiono - ellinga - zacumowany sterowiec Zwiastun Burzy, a obok samolot. Można wyciągnąć wniosek, że istniało też lotnisko polowe - przypuszcza pan Piotr.
Fotografię - pocztówkę z 1915 roku dostał w lutym tego roku od jednego z kolekcjonerów-badaczy historii Białegostoku.
W tej historii jest też polski wątek. Zastępcą dowódcy Albatrosa był twórca wojsk lotniczych w odrodzonej Polsce, białostoczanin Hipolit Łossowski. - Na jednej z zachowanych rodzinnych fotografii widnieje brat mojego pradziadka w lotniczym mundurze. Na czym mógł latać w czasie I wojny światowej służąc w Białymstoku? Kto wie, może na Astrze lub na Albatrosie?- zastanawia się Szutkiewicz.
Od urodzenia mieszkam na Pietraszach. Od dziecka intrygowały mnie ciągnące się całymi kilometrami okopy w Lesie Pietrasze. Jednak nikt nie był w stanie zbyt wiele powiedzieć o historii tego miejsca - opowiada Piotr Szutkiewicz, pasjonat historii z Białegostoku.
Próbował więc na własną rękę rozwikłać zagadkę. Z książek prof. Adama Dobrońskiego dowiedział się, że tuż przed II wojną światową teren między ulicami Andersa, Wysockiego, drogą prowadzącą do Augustowa należał do wojska i nosił nazwę „Obozu ćwiczebnego Pietrasze”. - To tam wojsko miało swoje letnie koszary. Zajmowały one 500 hektarów wzgórz, wąwozów i łąk. Przed 1918 rokiem ćwiczył tu 64. Kazański Pułk Piechoty ulokowany w koszarach przy ul. Traugutta. Ten poligon istniał od około 1892 roku - przypomina pan Piotr.
Tym bardziej że zachował się budynek sztabu wojskowego. - Spokoju nie dawały mi betonowe konstrukcje, które znajdowały się w samym sercu lasu. Nie można było o nich przeczytać w żadnej książce poświęconej historii Białegostoku - przekonuje Piotr.
Jego ojciec podejrzewał, że były to pozostałości jakieś wojskowej radiostacji, czy masztu radiowego z czasów wojny.
- Ale nie znalazłem na to żadnego potwierdzenia. Czułem rodzaj złości, bo żadne podejmowane przez wiele lat próby wyjaśnienia nie przynosiły rezultatu - przyznaje.
Udało się więcej dowiedzieć, gdy w pracy poznał Cezarego Mazurkiewicza. Jego rodzina od wielu pokoleń mieszkała na Pietraszach.
- Wypytywałem go o rodzinne wspomnienia. Wtedy pan Cezary przypomniał sobie o swojej babci, która opowiadała mu o „Zeppelinach” latających nad lasem na Pietraszach, w czasach kiedy była to jeszcze wieś - opowiada pan Piotr.
Potem dowiedział się o niemieckiej mapie wojskowej z czasów I wojny światowej. Była na niej zaznaczona „baza sterowców w lesie”. Ale jeszcze wtedy nie wiedział czy była ona rosyjska czy niemiecka.
Pan Piotr chciał wiedzieć jeszcze więcej. Zaczął więc buszować w internecie. Na rosyjskich portalach militarnych znalazł informację, że do 1915 roku, w lesie Pietrasze stacjonowały Astra i Albatros, nowoczesne statki powietrzne tamtej epoki.- Znajdowała się tu też frontowa- bojowa baza: hangar, magazyny, zbiorniki z gazem i dźwigi służące do serwisowania oraz cumowania sterowców - wylicza Szutkiewicz.
Baza na Pietraszach była jedną z 14 frontowych carskich baz sterowców. Jak zauważa pan Piotr, była to część trzeciej kompanii lotniczej, której dowództwo znajdowało się w Lidzie.
- Astra i Albatros pełniły funkcje zwiadowcze. Były też używane w roli bombowców. Albatros był oryginalną rosyjską konstrukcją, zaś Astra konstrukcją francuską, ale zaprojektowaną przez hiszpańskiego inżyniera - mówi Szutkiewicz.
Te powietrzne statki to były kolosy. Ich rozmiary były imponujące. Astra miała 78 metrów długości, 15 metrów średnicy. Mogła wznosić się na wysokość 3500 metrów. Sterowiec mógł przewieźć 400 kg bomb. Był wyposażony w dwa karabiny maszynowe Maxim, w tym każdy z nich miał zapas 3000 sztuk amunicji. - Astra mogła przebywać w powietrzu 15 godzin a napędzały ją dwa silniki. Załoga liczyła około ośmiu osób - wymienia pan Piotr.
Udało mu się też dotrzeć do relacji porucznika carskiej armii Niżewskiego. - Jak można się domyślić służył na jednym ze sterowców stacjonujących w Białymstoku. To był raczej Albatros niż Astra - ocenia nasz rozmówca.
„ W tym samym czasie zostałem oddelegowany do trzeciej kompanii aeronautycznej w Lidzie. Tam rozpocząłem przygotowania do wylotu sterowca bliżej linii frontu, tj. do Białegostoku, gdzie został już wybudowany hangar-elling. Natychmiast po przybyciu do tej bazy rozpocząłem wykonywanie misji bojowych” - czytamy w relacji por. Niżewskiego.
„ W czasie pierwszej misji, kiedy przeleciałem przez linię frontu, wróg namierzył sterowiec przy pomocy reflektorów. Ich światła, oślepiając nas, całkowicie uniemożliwiły obserwowanie i wyszukiwanie celów oraz przeprowadzenie bombardowania. Jednocześnie rozpoczęto ostrzał sterowca - na szczęście niecelny. W takich warunkach byłem zmuszony do zrzucania bomb bez uprzedniego wybrania celu, a następnie - do powrotu do bazy. Istotny w tej sytuacji był brak możliwości wzniesienie się na wysokość powyżej 800-1000 metrów. Prędkość lotu sterowca nie przekraczała 14 m / s. W rezultacie strzelano do nas z broni maszynowej i karabinów. Po zacumowaniu sterowca w hangarze-ellingu na Pietraszach; kiedy wszystko już ucichło, jeszcze długo po wylądowaniu słyszeliśmy świst gazu uciekającego z poszycia sterowca. Po trzech prowadzonych przeze mnie misjach bojowych sterowiec miał blisko 200 przestrzelin (…). Zaklejaliśmy je łatkami, które miały nadrukowane niemieckie symbole wojskowe- krzyżyki” - pisał Niżewski.
Co ciekawe, Piotr Szutkiewicz dotarł też do archiwalnych zdjęć z tamtego okresu. Wynika z nich, że w bazie w Lesie Pietrasze stacjonował też trzeci sterowiec o romantycznej nazwie Zwiastun Burzy (Burewiestnik). - Jedno z nich jest dość sensacyjne bo zostało wykonane przez członka załogi sterowca na Pietraszach, a następnie wysłane do rodziny w charakterze pocztówki z frontu. Widać na nim wnętrze hangaru, jak wówczas mówiono - ellinga - zacumowany sterowiec Zwiastun Burzy, a obok samolot. Można wyciągnąć wniosek, że istniało też lotnisko polowe - przypuszcza pan Piotr.
Fotografię - pocztówkę z 1915 roku dostał w lutym tego roku od jednego z kolekcjonerów-badaczy historii Białegostoku.
W tej historii jest też polski wątek. Zastępcą dowódcy Albatrosa był twórca wojsk lotniczych w odrodzonej Polsce, białostoczanin Hipolit Łossowski. - Na jednej z zachowanych rodzinnych fotografii widnieje brat mojego pradziadka w lotniczym mundurze. Na czym mógł latać w czasie I wojny światowej służąc w Białymstoku? Kto wie, może na Astrze lub na Albatrosie?- zastanawia się Szutkiewicz.
#bialystok #bialystokprzedwczoraj #iwojnaswiatowa #lotnictwo #ciekawoski #historiajednejfotografii
źródło: comment_UZT82ge5XpHgRvbST11wzkhTSu9T39RO.jpg
PobierzKomentarz usunięty przez moderatora
Komentarz usunięty przez autora