Warto przypomnieć, że TSUE orzekł niedawno w sprawie [C‑64/16](http://... (@falszywy_prosty_pasek)

Warto przypomnieć, że TSUE orzekł niedawno w sprawie [C‑64/16](http://curia.europa.eu/juris/document/document.jsf?text=&docid=199682&pageIndex=0&doclang=PL&mode=req&dir=&occ=first∂=1&cid=446519), że prawo Unii wymaga niezawisłości sądów krajowych, a nieusuwalność członków organu sądowniczego stanowi gwarancję niezawisłości sędziowskiej.

30 Zgodnie z art. 2 TUE Unia opiera się na wartościach – takich jak państwo prawne, które są wspólne państwom członkowskim, w społeczeństwie opartym między innymi na sprawiedliwości. W tej kwestii należy wskazać, że wzajemne zaufanie między państwami członkowskimi oraz w szczególności między ich sądami opiera się na zasadniczym założeniu, zgodnie z którym państwa członkowskie podzielają szereg wspólnych wartości, na których opiera się Unia, a sprecyzowanych w art. 2 TUE.

31 Unia jest Unią prawa, w której jednostki mają prawo zakwestionować przed sądem zgodność z prawem każdej decyzji lub każdego innego aktu krajowego dotyczącego zastosowania wobec nich aktu Unii.

32 Artykuł 19 TUE, w którym skonkretyzowano afirmowaną w art. 2 TUE wartość państwa prawnego, powierza zadanie zapewniania kontroli sądowej w porządku prawnym Unii nie tylko Trybunałowi, ale również sądom krajowym.

33 Sądy te pełnią więc we współpracy z Trybunałem wspólne zadania, służące zapewnieniu poszanowania prawa w wykładni i stosowaniu traktatów.

34 Państwa członkowskie są zatem zobowiązane – między innymi zgodnie z zasadą lojalnej współpracy wyrażoną w art. 4 ust. 3 akapit pierwszy TUE – zapewnić na swym terytorium stosowanie i poszanowanie prawa Unii. Na tej podstawie i zgodnie z postanowieniem art. 19 ust. 1 akapit drugi TUE państwa członkowskie ustanawiają środki niezbędne do zapewnienia jednostkom poszanowania ich prawa do skutecznej ochrony sądowej w dziedzinach objętych prawem Unii. Tak więc zadaniem państw członkowskich jest ustanowienie systemu środków i procedur zapewniających skuteczną kontrolę sądową w tych dziedzinach.

35 Zasada skutecznej ochrony sądowej praw, jakie jednostki wywodzą z prawa Unii, do której odnosi się art. 19 ust. 1 akapit drugi TUE, stanowi bowiem zasadę ogólną prawa Unii, wynikającą z tradycji konstytucyjnych wspólnych państwom członkowskim, wyrażoną w art. 6 i 13 Europejskiej konwencji ochronie praw człowieka i podstawowych wolności, podpisanej w Rzymie w dniu 4 listopada 1950 r., oraz obecnie potwierdzoną w art. 47 karty.

36 Samo istnienie skutecznej kontroli sądowej służącej zapewnieniu poszanowania prawa Unii jest nieodłączną cechą państwa prawa.

37 Wynika stąd, że każde państwo członkowskie powinno zapewnić, by organy należące – jako „sąd” w rozumieniu prawa Unii – do systemu środków odwoławczych w dziedzinach objętych prawem Unii odpowiadały wymogom skutecznej ochrony sądowej.

41 Dla zagwarantowania tej ochrony rzeczą kluczową jest zachowanie niezawisłości takiego organu, co potwierdza art. 47 karty, w którym wśród wymogów związanych z prawem podstawowym do skutecznego środka prawnego wymieniono dostęp do „niezawisłego” sądu.

42 Gwarancja niezawisłości, integralnego elementu sądzenia, jest niezbędna nie tylko na poziomie Unii, w odniesieniu do sędziów Unii i rzeczników generalnych Trybunału, co przewiduje art. 19 ust. 2 akapit trzeci TUE, ale także na poziomie państw członkowskich, w odniesieniu do sądów krajowych.

43 Niezawisłość sądów krajowych ma zasadnicze znaczenie w szczególności dla prawidłowego funkcjonowania systemu współpracy sądowej pod postacią mechanizmu odesłania prejudycjalnego przewidzianego w art. 267 TFUE, jako że – zgodnie z orzecznictwem przypomnianym w pkt 38 niniejszego wyroku – mechanizm ten może zostać uruchomiony przez organ, którego zadaniem jest stosowanie prawa Unii, spełniający w szczególności rzeczone kryterium niezawisłości.

44 Pojęcie niezawisłości oznacza między innymi, że dany organ wypełnia swe zadania sądownicze w pełni autonomicznie, nie podlegając żadnej hierarchii służbowej ani nie będąc podporządkowanym komukolwiek i nie otrzymując nakazów czy wytycznych z jakiegokolwiek źródła, oraz że jest on w ten sposób chroniony przed ingerencją i naciskami zewnętrznymi mogącymi zagrozić niezależności osądu jego członków i wpływać na ich rozstrzygnięcia.

45 Obok nieusuwalności członków danego organu poziom wynagrodzenia odpowiadający wadze wykonywanych przez nich zadań stanowi nieodłączną gwarancję niezawisłości sędziowskiej.

To dobry moment na przypomnienie również, jak Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej ustanowił warunek niezależności organu w sprawie przeciwko Węgrom, o skrócenie kadencji organu ds. ochrony danych osobowych. Wyrok [C‑288/12](http://curia.europa.eu/juris/document/document.jsf?text=&docid=150641&pageIndex=0&doclang=pl&mode=req&dir=&occ=first∂=1&cid=176677). Inne podstawy prawa UE, ale ważne tezy.

51 Trybunał orzekł już (...), że organy nadzorcze (...) powinny cechować się niezależnością pozwalającą im na wykonywanie ich zadań bez wpływu z zewnątrz. Ta niezależność wyklucza w szczególności jakiekolwiek nakazy i jakikolwiek inny wpływ z zewnątrz ‒ bez względu na jego formę oraz na to, czy jest bezpośredni, czy pośredni ‒ który mógłby zaważyć na decyzjach tych organów i podważyć w ten sposób wykonywanie przez nie ich zadań (...).

52 W związku z tym niezależność funkcjonalna organów nadzorczych, w tym znaczeniu, że ich członkowie nie są związani żadnymi instrukcjami w zakresie wykonywanych przez siebie funkcji, stanowi warunek konieczny, aby organy te mogły spełnić kryterium niezależności (...), jednak wbrew twierdzeniom Węgier tego rodzaju niezależność funkcjonalna nie wystarcza sama w sobie do uchronienia rzeczonych organów od wszelkiego wpływu z zewnątrz.

53 W tym względzie Trybunał orzekł już, że samo tylko zagrożenie możliwością wpływu politycznego organów kontrolujących państwa na decyzje organów nadzorczych jest wystarczającą przeszkodą w niezależnym wykonywaniu przez nie zadań. Po pierwsze, może mieć bowiem miejsce „przewidywane posłuszeństwo” tych organów w świetle praktyki decyzyjnej organu kontrolującego. Po drugie, uwzględniając rolę strażników prawa do poszanowania życia prywatnego, jaką wypełniają organy nadzorcze, art. 28 ust. 1 zdanie drugie dyrektywy 95/46 wymaga, by decyzje tych organów, a tym samym one same, pozostawały poza jakimkolwiek podejrzeniem stronniczości.

54 Tymczasem gdyby każdemu państwu członkowskiemu przysługiwało prawo do zakończenia kadencji organu nadzorczego przed jej pierwotnie przewidzianym zakończeniem bez poszanowania zasad i gwarancji uprzednio ustanowionych w tym celu we właściwych przepisach, zagrożenie tego rodzaju skróceniem kadencji ciążące na owym organie podczas wykonywania jego funkcji mogłoby prowadzić do pewnego rodzaju posłuszeństwa względem władzy politycznej, niezgodnego ze wskazanym wymogiem niezależności. Ma to miejsce nawet wówczas, gdy skrócona kadencja wynika z przekształcenia lub ze zmiany modelu, które powinny być zorganizowane w sposób zapewniający poszanowanie wymogów niezależności ustanowionych we właściwych przepisach.

55 Ponadto w tego rodzaju sytuacji nie można uznać, że organ nadzorczy może działać w każdych okolicznościach poza wszelkim podejrzeniem stronniczości. W związku z tym wymóg niezależności (...) powinien być interpretowany w ten sposób, że obejmuje on obowiązek poszanowania kadencji organów nadzorczych aż do jej upływu i ewentualnego jej skracania wyłącznie z poszanowaniem zasad i gwarancji wyrażonych we właściwych przepisach prawa.

59 Z powyższego wynika, że Węgry doprowadziły do zakończenia sprawowania funkcji inspektora bez poszanowania gwarancji ustanowionych w prawie w celu ochrony jego kadencji, zagrażając w ten sposób niezależności tego inspektora (...).

60 Prawdą jest, że państwa członkowskie mają swobodę w zakresie przyjmowania i dokonywania zmian modelu instytucjonalnego, który uważają za najlepiej dostosowany dla organów nadzorczych. Jednakże państwa te powinny dbać w tych ramach o to, by nie naruszać niezależności organu nadzorczego (...), z czym wiąże się obowiązek poszanowania kadencji owego Organu zgodnie ze stwierdzeniami zawartymi w pkt 54 niniejszego wyroku.

61 Owa zmiana modelu instytucjonalnego nie może zatem uzasadnić w sposób obiektywny zakończenia sprawowania funkcji osoby wykonującej funkcję inspektora bez ustanowienia przepisów przejściowych umożliwiających zapewnienie poszanowania jego kadencji.

Przy okazji prztyczek dla Dudy, za pomysł-referendum wpisania do Konstytucji prymatu ustawy zasadniczej nad prawem unijnym.

35 Wreszcie w odpowiedzi na argument Węgier, wedle którego wykonanie wyroku stwierdzającego zarzucane uchybienie mogłoby stworzyć sytuację sprzeczną z ustawą zasadniczą, należy stwierdzić, że zgodnie z utrwalonym orzecznictwem państwo członkowskie nie może powoływać się na przepisy w swoim wewnętrznym porządku prawnym, nawet konstytucyjnym, dla uzasadnienia nieprzestrzegania zobowiązań wynikających z prawa Unii