Ejtisowa czeska favoryta
czyli
Skoda Favorit
smile, sweet, sister, sadistic, surprise, service
- we are SKODA FAVORITTO
Na przełomie lat 80. i 90. XX wieku, w obrębie tak zwanych krajów demokracji ludowej , dokonało się wiele zmian, nie tylko wyswobodzenia się spod władzy Związku Radzieckiego, ale i powolnej zmiany mentalności społeczeństwa, czy wkroczenia na drogę państw demokratycznych – co w przypadku republik byłej Jugosławii wyszło dość krwawo. Ograniczając się do tematyki motoryzacyjnej – wówczas do produkcji trafiły takie auta jak radziecka (później rosyjska) Łada Samara, jugosłowiańska (później serbska) Yugo Florida, rodzimy FSO Polonez MR91 – prototyp Wars pozostał nim XD - enerdowski Wartburg 1.3 i Trabant 1.1, ukraińska ZAZ Tavria, rumuńska Dacia 1320 i Liberta oraz Lastun, a także bohaterka dzisiejszego wpisu – Skoda Favorit. Tak jak zazwyczaj bywało, powstające długo i z różnymi perturbacjami, ale ze szczęśliwym finałem w przypadku Favoryty - bo przy innych bywało różnie.
Historię Skody Favorit, o oznaczeniu wewnętrznym typ 781 – nie mylić z typ 718K aka 110R, należy rozpocząć w latach 70.; wówczas to Czechosłowacja oraz Niemcy Wschodnie pracowali nad wspólnym projektem samochodu osobowego Skoda 760; ostatecznie nic z tego nie wyszło i obie strony pracowały później na własną rękę. W międzyczasie Skoda pracowała nad następcą serii „100”, którym był typ 742, planowany jako samochód FWD – ostatecznie 105/120 było autami tylnosilnikowymi. Pomimo wprowadzenia „742” do produkcji w znanej formie, to nie zaprzestano myśleć o innych układach napędu, czego wynikiem były prototypy 742P i Ortthodox.
Prototyp w formie pięciodrzwiowego hatchbacka i o nazwie typ 780 był dość surowy w formie, ale okazał się dobrą bazą na budowę typu 781, którego złożono kilka egzemplarzy do 1983 roku. Pierwsze projekty stworzył technik Jaroslav Kindl, jednak później na szefa projektu ustanowiono inżyniera Petra Hrdliczkę, któremu zlecono zadanie opracowania i wdrożenia samochodu w ciągu dwóch i pół lat. W tej sytuacji postanowił wspomóc się zagranicznymi firmami, toteż udał się na targi w Genewie z zamiarem szukania odpowiedniego kooperanta. Do tej roli wybrano studio Bertone – odpowiedzialne też za design Khamsina; chociaż Favorita i Khamsina czy Countacha nie rysowały te same osoby – a także Porsche, mające wspomóc w kwestiach technicznych i testach. Ze względu na topniejący budżet zastosowano stary silnik ze Skody 120, ale po modernizacjach wymaganych przepisami EWG.
Testy pierwszego przednionapędowca Skody wypadły korzystnie, toteż dano zielone światło i w lipcu 1987 roku zaprezentowano gotowy samochód na Międzynarodowych Targach Berlińskich; produkcja ruszyła jeszcze w tym samym roku w Kvasinach, zaś rok później rozpoczęła się w Mlada Boleslav; sama Favorit była też montowana w poznańskich zakładach Volkswagena. Jak się okazało, wraz z prezentacją Favoritto , spadło zainteresowanie starym modelem na rynkach eksportowych; finalnie, w ’89 roku wyprodukowano 100 tysięcy sztuk nowej Skody, na 182 tysiące łącznej produkcji. Jako że wtedy ustrój socjalistyczny zaczął ustępować miejsca kapitalistycznemu, pod koniec roku rozpoczęto zakulisowe rozmowy z zagranicznymi firmami, w celu wyłonienia partnera strategicznego. Rozważano wówczas między innymi BMW, Renault, General Motors czy Volkswagena – ostatecznie ten ostatni wykupił Skodę w 1991 roku.
Skoda Favorit w podstawowej wersji nadwoziowej była pięciodrzwiowym hatchbackiem, skromnym, ale ładnym w formie. Dość estetyczna forma Favoritki była mocno przeszklona, co polepszało dostęp światła do środka. Pomimo nieco wysokiego współczynnika oporu powietrza (Cx=0.36), to dzięki nisko opadającemu przodowi i mocno pochylonej przedniej szyby, Favorit nie miała problemu z hałasem generowanym przez pęd powietrza. Oprócz hatchbacka, była też możliwość kupienia wersji pickup o nazwie… Pickup, oraz kombi Forman (od 1990), oferowane także w wersji towarowej jako Forman Praktik czy Forman Plus. Pozafabrycznie istniała wersja kabrio z firmy MTX, tej samej od sportowej Tatry. Wprawdzie powstały prototypy wersji trzydrzwiowej (typ 783) i sedan (typ 782; powstały trzy sztuki, z czego dwa stoją w muzeum Skody), jednak nie zostały wdrożone z powodów finansowych. Pewną ciekawostką jest prototyp Felicia Sedan (typ 792) z 1991 roku, będący wstępnymi wprawkami do liftingu i wprowadzenia właściwiej Felicii do produkcji. Względem rozróżnienia egzemplarzy, najstarsze Favority posiadają grill asymetryczny; później, to jest od 1991 roku, stosowano „zakryty” grill, gdzie za dostęp powietrza odpowiadały otwory w zderzaku, a od ‘93 wprowadzono modernizację grilla, gdzie w dolnej części zamontowano poziome wloty; na tylnej klapie logo umieszczono pośrodku.
Favorit w podstawowej wersji mierzył 3.81 metra długości, 1.41 metra szerokości oraz 1.62 metra wysokości; Forman i Pickup były ciut dłuższe i wyższe: długość wynosiła odpowiednio 4.16 metra i 4.06m, zaś wysokość 1.42m i 1.43m. W samochodzie mieściło się pięć osób i 47 litrów paliwa w baku; bagażnik mierzył 240 lub 550 litrów po złożeniu kanapy; w wersji Praktik wynosił 650l, zaś w Formanie 400 litrów. Masa wynosiła około 840 kg, zaś Formana i Pickupa 920 i 860 kg. Jeśli chodzi o wersje wyposażeniowe – początkowo oferowano S (standard) i L (lux), a później LS – pierwsza miała zegary z prędkościomierzem i dużym zegarem analogowym, zaś druga obrotomierz zamiast zegara; od ’93 roku zastąpiono je wersjami LX i GLX. Do wyposażenia opcjonalnego należały między innymi elektryczne szyby i lusterka, halogeny przednie, alufelgi, szyberdach, lakier metalizowany, przyciemniane szyby i inne. Wiele z wyposażenia dodatkowego było dostępne w pakietach, wprowadzanych od 1992 roku – między innymi Komfort, Prima i Silver Line.
Do napędu Favorita zastosowano czeskiego ochłapa rodem ze Skody 742 i starszych; poczyniono jednak modyfikację w postaci głowicy silnika odlewanej ze stopów lekkich, a nie żeliwnej jak we wcześniejszych, a także bezstykowy układ zapłonowy. Początkowo stosowano gaźnik Jikov, by z czasem zmienić go na gaźnik Pierburga i wtrysk Boscha od ’92 roku. Główną jednostką był motor 1.3, zależnie od wersji o mocy 58, 62 lub 68 KM oferowany pod oznaczeniami 135 i 136.
pokaż spoiler 68 KM miało 1.3 z wtryskiem Boscha; po ’93 na niektórych rynkach montowano gaźnik
Pewnym kuriozum dostępnym tylko na czeskim rynku było 1.1/52 KM, oznaczony jako 115L/S, którego znakiem rozpoznawczym były zegary bez obrotomierza lub zegarka, a także STAŁE szyby w tylnych drzwiach – jajebe, poziom żenady jak w borkach ceklasowych; sama wersja „115” występowała rzadko poza katalogiem. Co ciekawe, w 1993 roku powstał prototyp Favorita – właściwie Formana - napędzany silnikiem OHC 1.6/100 KM, który ostatecznie nie trafił do produkcji seryjnej – Skoda korzystała później z silników VAGa; chociaż sam OHV przetrwał do 2004r.
Kolejną nowością był przedni napęd, a także nowa płyta podłogowa. Napęd był przekazywany poprzez manualną skrzynię pięciobiegową; w zależności od wersji silnikowej, Favorit osiągał vmax na poziomie 140 km/h (115 i 135L) lub 150 km/h (135 LS i 136), zaś czas potrzebny do rozpędzenia się do setki wynosił odpowiednio 17, 15 i 14 sekund. Średnie spalanie oscylowało w okolicach 6-7 l/100 km. W zawieszeniu zastosowano wahacze poprzeczne ze stabilizatorem oraz kolumny McPhersona z przodu oraz belkę skrętną z wahaczami wzdłużnymi i sprężynami śrubowymi. Układ hamulcowy był dwuobwodowy i wspomagany – Wartburg 1.3 nie wie co to XD – z tarczami z przodu i bębnami z tyłu. Montowano koła 13-calowe.
Skoda Favorit była produkowana w latach 1987-1994; wersja Forman i Pickup były robione rok dłużej. Łącznie wytworzono 783 tysięcy egzemplarzy Favorit, 219 tysięcy wersji Forman i 60 tysięcy sztuk Pickupa; ponadto były dostępne wszelakie wersje specjalne jak kolorystyczne na przykład Silver, Sport czy Black Line i inne, a także mniej lub bardziej specjalne – sanitarki, wersje rajdowe i przeróżne mniejsze lub większe dziwactwa jak Decatop, Elektromobil, wersja z elektronicznymi zegarami czy Van. W czasie produkcji dokonano liftingu przedniej atrapy chłodnicy, świateł i zderzaków, dołożenia wtrysku Boscha do czeskiego ochłapa czy zamontowania nowego układu hamulcowego oraz wzmocnień drzwi i poprawy jakości. Następcą Favorita został model Felicia, biorący swoją nazwę od kabrioletu z lat 60.
W ogólnym rozrachunku Skoda Favorit miała opinię nowoczesnego i przemyślanego samochodu, który – choć niezbyt porywał poprawną stylistyką – to był całkiem trwałym wozem, z nienajgorszą wygodą podróżowania, chociaż z wnętrzem dyskusyjnej jakości, na poziomie Poloneza albo i ciut gorzej, a także z podatnością na korozję, awarie elektryki i pękanie przedniej szyby przez złą sztywność nadwozia. Mimo wszystko Favorit nie jest ponadprzeciętnie psującym się autem – warto jednak pamiętać, żeby wymieniać części na oryginalne czeskie albo VAG-owe: najtańsze chińskie są tragicznej jakości.
Dość powiedzieć, że część egzemplarzy nadal jest dejlona przez pierwszych właścicieli, co spowodowało nadanie łatki grzybowozu. Mimo wszystko, choć Favoryta nie jest jakości Corolli E11, to całościowo nadal jest niezłym wozem do jeżdżenia na co dzień, i prawdopodobnie najlepszym autem KDL jaki produkowano na przełomie lat 80.-90. Trzeba zaznaczyć, że Favoritto - jak inne starsze samochody KDL – nie lubi „przedabrzania” w kwestii napraw nawet największych pierdół, co skutkuje jeszcze większą awaryjnością niż gdyby te drobnostki nie byłyby naprawiane. Obecnie cieszy się średnim zainteresowaniem w tematyce aut KDL z prostej przyczyny – nie jest tak „ciekawa” jak starsze 742, i tkwi pośrodku bycia hehe glazygiem i zabydgiem a starym, tanim samochodem.
#autakrokieta #skoda #samochody #motoryzacja #gruparatowaniapoziomu #ciekawostki #czechy
pokaż spoiler Źródła: „Skoda Favorit” z książki Zdzisława Podbielskiego „Samochody osobowe krajów socjalistycznych”, rozdział „Czechosłowacja”; Skoda Favorit – Instrukcja obsługi i konserwacji, wydanie IV 1991;”Skoda Favorit/Forman” z czasopisma „MOTOR Używane – poradnik kupującego”; „Starzy znajomi” autorstwa B. Zienkiewicza, z czasopisma „Motor”, nr 41/2004; „Z napędem na przód”, z czasopisma „Auto Świat Katalog Classic”, nr 1/2019 CS Wikipedia https://cs.wikipedia.org/wiki/Škoda_Favorit Auta5p https://auta5p.eu/lang/en/katalog/auto.php?idf=Skoda-Favorit-115-S-14156 https://auta5p.eu/lang/en/katalog/auto.php?idf=Skoda-Favorit-136-Decatop-14133 https://auta5p.eu/lang/en/katalog/auto.php?idf=Skoda-Forman-1.6-14140 podziękowania dla Mirka Eternit_z_azbestu za informacje i zdjęcia oraz dla camaro98 za zdjęcia prototypu z elektrycznymi wskaźnikami pokaż całość
