Na tej glinianej tabliczce znajduje się jedno z najwcześniejszych systemów zapisów w historii ludzkości. Została wykonana około 3100-3000 roku p.n.e. na terenie dzisiejszego południowego Iraku (Mezopotamia). Tekst mówi o tym jak duże racje piwa przyznawane mają być robotnikom. Symbolem napoju jest pionowy słój ze spiczastą podstawą i pojawia się na tabliczce trzy razy. Samo piwo jest pokazane jako faliste linie wewnątrz słoja.
ODCINEK: https://open.spotify.com/episo...
Piwo było podstawowym napojem w Mezopotamii zarówno dla mężczyzn, jak i kobiet oraz dzieci, ale nie było to „piwo” w dzisiejszym tego słowa znaczeniu, nie miało 4 czy 5 % alkoholu a między 1-1,5%, zapobiegało to jednak zatruciu przez drobnoustroje. Było bezpieczniejsze niż woda i zapewne smaczniejsze. Kolejnym znakiem na tabliczce jest misa przechylona w stronę ludzkiej głowy (w dolnym rzędzie po lewej). Jest to znak oznaczający "jeść" i to właśnie on pokazuje nam, że tekst dotyczy racji żywnościowych. Większość najwcześniejszych tabliczek pochodzi z miejscowości Uruk w południowym Iraku. Uważa się, że ta forma pisma (zwana pismem klinowym, co oznacza "klinowy kształt") została wynaleziona właśnie w tym miejscu.
Zanim w Mezopotamii zaczęto zapisywać na tabliczkach używano glinianych żetonów. System małych figurek oznaczających konkretne przedmioty. Oczywiście taki system nie był odpowiednikiem słowa mówionego. Na to Sumerowie wpadli nieco później. Zaczęli tworzyć małe mieszczące się w dłoni gliniane tabliczki, na których można było odciskać symbole. To też nie był notes, a bardziej nasza dzisiejsza tabela excela, dzięki której można było liczyć duży wolumen dóbr. W efekcie znaki piktograficzne ewoluowały w stronę symboli.
Na pewno nie raz bawiliście się w rebusy, czyli tworzenie nowych słów i zdań na podstawie fragmentów innych słów czy symboli nie mających nic wspólnego z nowym słowem. Owa dziecięca zabawa to tak naprawdę podstawa historii lingwistyki tzw. rebus principle. To w Mezopotamii 5 tysięcy lat temu ktoś wpadł na pomysł, że dwa symbole mające swoje nazwy, połączone mogą tworzyć nowe słowo lub imię. I tak oto akadyjskie słowo oznaczające jęczmień se'um napisane obok słowa mleko ga dawało nowe słowo nie mające nic wspólnego z poprzednimi, czyli siega - cukier. Inna sprawa, że liczący pięć tysięcy lat termin jest zaskakująco podobny do angielskiego sugar.
Tabliczka wypalana w piecu dawała trwałość zapisywanym na niej słowom. W VII wieku przed naszą erą asyryjski monarcha Assurbanipal posiadał ogromny tabliczkozbiór w Niniwie. Archeologowie odkopali tam ponad trzydzieści tysięcy nie tylko rachunków za dobra, ale ksiąg wróżebnych, religijnych i zbiorów literatury.
Uwaga naukowców od początków archeologii skupia się na terenach Żyznego Półksiężyca, ale okazuje się, że pismo rozwijało się niezależnie także w innych miejscach świata. Najważniejszy chyba wynalazek w dziejach ludzkości powstawał w tym samym czasie na Dalekim Wschodzie, gdzie Chińczycy ryli rozżarzonym prętem kości zwierząt i drewno, a później także w Ameryce Środkowej w kulturach Olmeków i Majów.
Temat historii pisma starałem się dość dokładnie omówić w jednym z odcinków podcastu „Historia, jakiej nie znacie”. Zapraszam Was do subskrypcji i słuchania.
Zdjęcie: British Museum
Komentarze (50)
najlepsze
- ok proszę poczekać na wykucie paragonu
- potwierdzenie wykuwać?
- ...tak ( ͡° ͜ʖ ͡°)
@Neoqueto:
-mogę być winna kamyczek?
Komentarz usunięty przez moderatora
@Bezboznik-12: dotyczy większości odnalezionych