Stridsvagn 103 (pol. Czołg 103) - czołg podstawowy (MBT) produkcji szwedzkiej.
W 1951 roku armia szwedzka podjęła decyzję o zastąpieniu używanych czołgów
Stridsvagn m/40,
m/42 i
74 (pochodzących konstrukcyjnie z czasów II wojny światowej). Opracowania nowego typu czołgu podjęło się
joint venture złożone z najważniejszych podmiotów ówczesnego szwedzkiego przemysłu motoryzacyjnego i zbrojeniowego - Landsverka, Volvo i Boforsa.
Stridsvagn m/42:
Stridsvagn 74:
Pierwszym projektem był ciężki czołg
KRV.
Kadłub tej maszyny był podobny do tych zastosowanych w radzieckich czołgach IS-3 lub IS-7 - zastosowano podobno jak tam układ pancerz przedniego, nazywany
nosem szczupaka, który miał sprzyjać rykoszetowaniu pocisków podkalibrowych.
Natomiast co do uzbrojenia, to były trzy propozycje:
- armata gwintowana kal. 105 lub 120 mm
- armata gładkolufowa kal. 105 mm
Uzbrojenie to miało zostać umieszczone w wieży oscylacyjnej (którą po raz pierwszy zastosowano seryjnie w czołgach AMX-13). Amunicja miała być ładowana przez dwubębnowy automat ładujący (podobny do tego, który został ostatnio opatentowany przez ZMT), który miał umieszczony w wieży.
Ostatecznie jednak zrezygnowano z dalszego rozwijania tego projektu z powodu zbyt wysokiego potencjalnego kosztu zakupu oraz eksploatacji tych czołgów. Z tego też powodu Szwedzi zakupili brytyjskie czołgi podstawowe Centurion Mk III (które w armii szwedzkiej służyły pod nazwą
Stridsvagn 82) i Mk X (
Stridsvagn 101).
Zachowały się tylko dwa kadłuby, które zostały zastosowane jako platformy testowe dla innych ciężkich pojazdów gąsienicowych armii szwedzkiej (Stridsvagn 103 i Artillerikanonvagn 151).
Cały projekt był tajny, a do wiadomości publicznej było podane, że jest projektowany... ciężki dźwig budowlany.
KRV - kadłub prototypu z grafiką, która przedstawiała, jak on miał rzeczywiście wyglądać.
Stridsvagn 82 - czołg podstawowy armii szwedzkiej w latach 1955-1966. Zmodernizowany potem do standardu "102", który służył do roku 1997.
Na zdjęciu szwajcarski Centurion Mk III.
W roku 1956 konstruktor Sven Berge zaproponował bardzo nietypowy projekt czołgu podstawowego. Wyszedł on z założenia, że wysoki czołg (Centurion miał prawie 3 metry wysokości) jest bardzo narażony na trafienie, dlatego też trzeba obniżyć jego sylwetkę. Zatem... usunął wieżę, umieszczając uzbrojenie główne (armata gwintowana kal. 105 mm) w kadłuba czołgu. Dzięki temu wysokość czołgu wynosiła tylko 214 cm (190 cm wysokości samego kadłuba) przy zachowaniu wysokiego komfortu służby. Kolejnym osiągnięciem było zastosowanie bardzo nowatorskiego na ówczesne czasy podwozia hydropneumatycznego - za pomocą którego można było regulować kąt podniesienia działa (które było nieruchome względem kadłuba) i w razie konieczności również obniżyć jego sylwetkę o kolejne 14 cm.
Przykład zastosowania podwozia hydropneumatycznego:
Kolejną niezwykłą rzeczą było zastosowanie automatu ładującego, dzięki któremu działo osiągało szybkostrzelność rzędu 15 pocisków na minutę. Niezwykła była również liczebność załogi Stridsvagn 103 - liczyła ona zaledwie dwie osoby (dowódcę i ładowniczego, który był jednocześnie kierowcą). W czołgu było również miejsce dla trzeciego członka załogi - tylnego kierowcy-radiotelegrafisty. Dla porównania, we wszystkich ówczesnych czołgach podstawowych załogi liczyły po 4 osoby. Ostatnią rzeczą, która całkowicie wyróżniała ten czołg podstawowy od pozostałych było to, że mógł... pływać. Żeby to było możliwe, to musiał rozwinąć swój wbudowany falochron, co zajmowało około 20 minut. Gąsienice pozwalały czołgowi pływać z prędkością 6 km/h.
Stridsvagn 103 z rozłożonym falochronem:
Czołg ten został wprowadzony do służby w roku 1967 i służył w armii szwedzkiej przez kolejne 30 lat w liczbie 290 sztuk. Został on zastąpiony (razem z Centurionami) przez Leopardy 2A5S (
Stridsvagn 122).
Dane techniczne:
- załoga: 2 / 3 osoby
- masa: 40 - 43 tony
- wymiary: 9 x 3,8 x 2,14 m
- silnik: diesel o mocy 240 KM + turbina gazowa o mocy 300 lub 490 KM
- biegi w przekładni: 2 przednie i 2 tylne
- zasięg: 390 km
- prędkość maksymalna: 60 km/h (na lądzie), 6 km/h (w wodzie)
Uzbrojenie:
- armata gwintowana kal. 105 mm L/62
- 3 karabiny maszynowe FN MAG kal. 7,62 mm (2 sprzężone z działem + 1 przeciwlotniczy)
Komentarze (6)
najlepsze
@Discoaster:
No z takim podejściem to nic nie powinniśmy produkować. Co dzisiaj na rynku jest polskiego? Wszystko kapitał zagraniczny i produkty zagraniczne. To już Czechy lepiej zadbały o swój przemysł motoryzacyjny.
W Polsce pozostało nam tylko żarcie polskie, a i tego jest mniej z każdym rokiem...