[N.....h]

RONA - Rosyjska Wyzwoleńcza Armia Ludowa (ros. Русская освободительная народная армия) – kolaboracyjna formacja zbrojna złożona z Rosjan podczas II wojny światowej.

Wczesnym popołudniem 3 sierpnia 1944 r. na warszawskiej Ochocie pojawili się dziwni osobnicy. Część z nich ubrana była w niemieckie mundury, ale z niespotykanymi przez mieszkańców stolicy oznaczeniami na kołnierzach i rękawach, a część w cywilne ubrania z żółtymi opaskami na ramieniu. Z kolei niektórzy umundurowani nosili na lewym ramieniu tarczkę na podkładce w kolorze munduru lub czarnym. Na niej naszyta była biała tarczka obramowana na czerwono, z czarnym lub żółtym krzyżem św. Jerzego w centrum, a nad nią żółte litery POHA. Ludzie ci posługiwali się głównie językiem rosyjskim i otwarcie nosili broń. Była to część (pułk) brygady Rosyjskiej Wyzwoleńczej Ludowej Armii (Russkoj Oswoboditielnoj Narodnoj Armii – RONA), dowodzonej przez Bronisława W. Kamińskiego.

Masowych mordów RONA oraz oddziały niemieckie dopuściły się, pacyfikując w dniach 4–5 sierpnia okolice ul. Grójeckiej. Zginęli wówczas m.in. lokatorzy domów: Grójecka 20B (160 ofiar), Grójecka 24 (około 40 ofiar), Grójecka 62 i Grójecka 81 (kilkanaście ofiar). Zabijano głównie młodych mężczyzn podejrzewanych o udział w powstaniu. Około 70 mieszkańców domu przy ul. Grójeckiej 104 zabito, wrzucając granaty do piwnicy, w której się ukrywali.

Należy mieć na uwadze, że według badań oddziałom RONA można przypisać ogółem w toku powstania około 700 mordów, często natomiast kolaboracyjne formacje na służbie niemieckiej były w relacjach utożsamiane i nawzajem mylone (RONA była praktycznie czysto rosyjska, bez Ukraińców i innych wschodnich narodowości).

Liczba ofiar śmiertelnych pacyfikacji Ochoty wynosi ok. 10 tysięcy, w tym 1000 pomordowanych na terenie obozu przejściowego na Zieleniaku.

Miejsc większych zbiorowych egzekucji, oznaczonych tablicami upamiętniającymi śmierć od kilkudziesięciu do ponad stu ofiar, jest na warszawskiej Ochocie kilkadziesiąt. Miejsca mniej licznych mordów są w większości nieznane, ale można przyjąć, że prawie każde podwórko tej dzielnicy było miejscem kaźni. Większość zbrodni zakończyła się na terenie Ochoty wraz z upadkiem ostatniej reduty powstańczej w budynku Wojskowego Instytutu Geograficznego 13 sierpnia 1944, jednak jeszcze 19 sierpnia dokonano masowego mordu na 60 ewakuowanych pacjentach Instytutu Radowego, których rozstrzelano i spalono na stosie w sali gimnastycznej liceum Kołłątaja.
20 sierpnia zlikwidowano obóz przejściowy na Zieleniaku, a 25 sierpnia bito i mordowano pacjentów i personel z ewakuowanego Szpitala Dzieciątka Jezus przy dawnej ul. Lindleya 4.
Szczególnie tragiczny był los kobiet i dziewcząt Ochoty masowo gwałconych przez żołnierzy RONA. Liczba ofiar pozostaje trudna do oszacowania.

Od połowy sierpnia do początku października trwał na terenie opuszczonej przez ludność cywilną rabunek pozostawionego w domach i lokalach majątku. Zagrabione rzeczy Niemcy ładowali do pociągów towarowych na stacji Warszawa Zachodnia i odprawiali do Rzeszy, natomiast szosą w kierunku Piotrkowa wyruszały załadowane zrabowanym majątkiem konwoje samochodów. W końcu przystąpiły do działania niemieckie oddziały niszczycielskie (niem. Vernichtungskommando), które podpalały kolejno ulicę za ulicą, dokonując dalszych zniszczeń.

#historia #iiwojnaswiatowa #fotohistoria #powstaniewarszawskie #rona #zbrodniarzewojenni