Program w który rząd Stanów Zjednoczonych zainwestował 7 mld USD tylko po to, by po pewnym czasie go anulować.
RAH-66 Comanche.
To historia o bardzo obiecującej konstrukcji śmigłowca szturmowo-rozpoznawczego wykonanego w technologii stealth.
Boeing-Sikorsky RAH-66 Comanche był zaawansowanym uzbrojonym po zęby śmigłowcem rozpoznawczym i szturmowym zaprojektowanym na zamówienie Armii Stanów Zjednoczonych, jako następca maszyn poprzedniej generacji AH-1 Cobra, OH-58 Kiowa i Hughes OH-6A Cayuse oraz uzupełnienie AH-64 Apache.
RAH-66 zawierał w sobie możliwości pozostawania niewykrywalnym (dzięki zastosowaniu technologii stealth) przez wykorzystanie szeregu projektów wcześniej nigdzie niewykorzystanych i był jednym z najnowocześniejszych śmigłowców bojowych świata, do momentu zamknięcia programu rozwojowego.
Konstrukcja śmigłowca RAH-66 Comanche wywodzi się z rozpoczętego w 1983 roku programu lekkiego śmigłowca eksperymentalnego LHX (ang. Light Helicopter Experimental), który miał być maszyną tanią i prostą w budowie. Początkowo planowano, że wszystkie maszyny LHX będą jednomiejscowe, ale w 1988 zmieniono koncepcję wprowadzając dwumiejscową kabinę w układzie tandem jednocześnie redukując prognozowaną liczbę zamówionych śmigłowców z 4292 na 2096. Nieustanny wzrost kosztów projektu doprowadził do następnej redukcji zamówienia do 1213 maszyn, a później do kolejnych redukcji spowodowanych także cięciami budżetowymi.
Pierwszy śmigłowiec RAH-66 Comanche został wytoczony z hangaru wytwórni Sikorsky Aircraft w Stratford w stanie Connecticut 25 maja 1995 roku, a oblatany 4 stycznia 1996. Ze względu na niedostatek funduszy testy w locie przebiegały bardzo powoli i do września 1998 roku wykonano tylko 105 godzin lotów próbnych. Druga maszyna prototypowa została ukończona w 1998 roku. We wrześniu 1999 wytwórnie Boeing i Sikorsky otrzymały od Armii Stanów Zjednoczonych propozycję budowy 13 maszyn serii informacyjnej i fundusze na ten cel w wysokości 3,1 miliarda dolarów. 1 czerwca 2000 kontrakt został podpisany, a plany dostaw mówiły o dostarczeniu sześciu pierwszych maszyn do końca 2002 roku. Pełną zdolność produkcyjną 72 maszyn rocznie wytwórnie miały osiągnąć do 2010 roku.
Podstawową rolą śmigłowców RAH-66 Comanche miało być prowadzenie rozpoznania w każdych warunkach pogodowych przy użyciu zaawansowanych sensorów i wskazywanie celów dla śmigłowców szturmowych AH-64 Apache. Dla zwiększenia przeżywalności na współczesnym polu walki maszyna wyposażona miała być w najnowocześniejsze pasywne i aktywne środki obronne. Koszt jednostkowy śmigłowca oceniono na 14 milionów dolarów.
Comanche był napędzany dwoma turbinowymi silnikami LHTEC (Light Helicopter Turbine Engine Co.) T800 o mocy 2004 kW każdy, co w połączeniu z opływowym kształtem kadłuba pozwala na osiągnięcie prędkości 328 km/h, większej niż jest w stanie lecieć cięższy AH-64 Apache. Sztywny pięciołopatowy wirnik główny o średnicy 11,9 metra i zabudowany wirnik ogonowy typu fenestron zapewniają mniejsze natężenie hałasu, a wykonany z materiałów kompozytowych i pokryty absorbującym promieniowanie radarowe materiałem RAM (Radar Absorbent Material) kadłub pozwala na uzyskanie bardzo małej sygnatury radarowej, a tym samym słabej wykrywalności przez systemy radiolokacyjne nieprzyjaciela.
W porównaniu z AH-64 skuteczna powierzchnia odbicia została zmniejszona 663 razy.
Gazy wylotowe z silników są chłodzone do temperatury o 75% niższej niż w innych śmigłowcach, co znacznie utrudnia zlokalizowanie RAH-66 Comanche jako źródła promieniowania termicznego.
W celu ograniczenia odbicia promieniowania elektromagnetycznego od uzbrojenia podwieszanego zastosowano wewnętrzne komory uzbrojenia w kadłubie mieszczące zamontowane na wieżyczce działko automatyczne XM-301 oraz 4 pociski rakietowe AGM-114 Hellfire i 2 AIM-92 Stinger. Hermetyczna kabina pilotów umożliwia loty nad terenami skażonymi bojowymi środkami trującymi lub bronią biologiczną. Do pełnienia zadań szturmowych możliwe jest uzbrojenie śmigłowca w maksymalnie do 14 pocisków Hellfire, 28 Stingerów lub 56 niekierowanych pocisków rakietowych Hydra 70, jednak kosztem utraty własności stealth.
W kabinach pilotów zastosowano po trzy wielofunkcyjne ekrany ciekłokrystaliczne (szklany kokpit) z możliwością wyświetlania danych z sensorów obrazowania w podczerwieni i wzmacniaczy obrazu z kamer telewizyjnych. Wykorzystano celowniki nahełmowe ułatwiające naprowadzanie uzbrojenia, system rozpoznawania celów i naprowadzania na nie uzbrojenia przy pomocy desygnatora laserowego. Zapewniono również możliwość naprowadzania na cel pocisków rakietowych wystrzeliwanych z pokładów innych śmigłowców lub samolotów odrzutowych. Za skuteczne nawigowanie w każdych warunkach pogodowych odpowiada zintegrowany system nawigacyjny. Zaawansowane systemy elektroniczne ostrzegające przed opromieniowaniem wiązkami radaru lub lasera umożliwiają opracowanie odpowiedniej trasy podejścia do celu tak, aby wykrycie śmigłowca nastąpiło jak najpóźniej, co odgrywa znaczącą rolą podczas pełnienia zadań rozpoznawczych jak i szturmowych.
Program śmigłowców rozpoznawczo-szturmowych RAH-66 Comanche zakończył się w dniu 23 lutego 2004 roku — wówczas armia USA zdecydowała o przerwaniu programu ze względu na jego wysokie koszty — przed rozpoczęciem masowej produkcji. Pieniądze przeznaczone na dokończenie programu Comanche'a przeznaczono na unowocześnienie aktualnie użytkowanych śmigłowców szturmowych, rozpoznawczych i transportowych. Ponadto wzrost popularności bezzałogowych aparatów latających UAV mogących pełnić rolę maszyn rozpoznawczych również przyczynił się do podjęcia takiej decyzji. Technologie opracowane dla celów projektu RAH-66 Comanche planuje się wykorzystać do modernizacji śmigłowców AH-64 Apache.
Pomimo tego program pochłonął ogromne fundusze w wysokości 7 mld USD. Zbudowano tylko dwa egzemplarze 94-0327 i 95-0001 – oba znajdują się w Muzeum Lotnictwa Armii Stanów Zjednoczonych w Fort Rucker, w stanie Alabama.
#lotnictwo #aircraftboners pokaż całość
źródło: RH-66.png
![[zobacz zdjęcie z airandspace.si.edu]](https://www.wykop.pl/cdn/c3201142/comment_S2xxdOHoTitnGJfJ6mt5OU7L8rRORTAX.jpg){kind=link}
![[zobacz zdjęcie z upload.wikimedia.org]](https://www.wykop.pl/cdn/c3201142/comment_B99OC8Fa7nER6VvlvDlKSciBvcG39C64.jpg){kind=link}