Marzec
Świadomość

12 marca
Spójrz na sytuację z perspektywy winowajcy

„Gdy ktoś sprawi ci przykrość, natychmiast zastanów się nad tym, co ten człowiek uważa za dobro i zło. Gdy to zrozumiesz, poczujesz współczucie zamiast zdumienia lub gniewu. Możliwe, że postrzegasz dobro i zło w taki sam lub podobny sposób jak ów człowiek. Wtedy potraktujesz jego czyny z wyrozumiałością. Jeśli postrzegasz dobro i zło w inny sposób, łatwiej będzie ci łaskawie spojrzeć naPokaż całość

Marzec
Świadomość

11 marca
Życie bez ograniczeń

„Człowiek, któremu nie można niczego zabronić, który we wszystkich sprawach może postępować zgodnie ze swą wolą, jest wolny. Natomiast każdy, kogo można ograniczyć, zniewolić lub przymusić do czegoś wbrew jego woli, jest niewolnikiem”.
— Epiktet, Diatryby, 4.1.128b – 129a

Pomyśl o najpotężniejszych, najbogatszych i najsłynniejszych ludziach na świecie. Zignoruj ich przywileje i to, na co mogą sobie pozwolić finansowo. Zastanów się natomiast nad tym, zPokaż całość

Marzec
Świadomość

10 marca
Znajdź swojego Katona

„Większości grzechów można uniknąć dzięki świadkowi towarzyszącemu nam, gdy mamy zrobić coś złego. Dusza powinna mieć kogoś, kogo szanuje, kogo przykład pomaga chronić jej wewnętrzne sanktuarium. Szczęśliwy jest człowiek, który pomaga innym być lepszymi nie tylko swoją obecnością, ale nawet będąc przedmiotem ich myśli!”
— Seneka, Listy moralne do Lucyliusza, 11.9

Katon Młodszy, rzymski polityk najlepiej znany z samodyscypliny i bohaterskiej obrony Republiki przed JuliuszemPokaż całość

Marzec
Świadomość

9 marca
Znajdź odpowiednią scenę

„Przede wszystkim dbaj o to, by nigdy nie uzależniać się od dawnych znajomych i przyjaciół do tego stopnia, aby zniżać się do ich poziomu. W przeciwnym razie zniszczysz sobie życie […] Musisz wybrać, czy chcesz być kochany przez przyjaciół i pozostać tym samym człowiekiem, czy stać się lepszą osobą i ich utracić […] jeśli będziesz próbował osiągnąć oba te cele, ani nie poczynisz postępów, aniPokaż całość

Marzec
Świadomość

8 marca
Nie oddawaj pochopnie swojej wolności

„Jeśli ktoś oddałby twe ciało przypadkowemu przechodniowi, wpadłbyś we wściekłość. Jednak sam oddajesz swój umysł każdemu, kogo spotkasz, przez co może cię obrazić, tak że stajesz się wzburzony i zmartwiony. Nie wstyd ci z tego powodu?”.
— Epiktet, Enchiridion, 28

Instynktownie chronimy naszą fizyczność. Nie pozwalamy, by inni nas dotykali, popychali, kontrolowali nasze kroki. Jednak jeśli chodzi o umysł, jesteśmy mniej zdyscyplinowani. OchoczoPokaż całość

Marzec
Świadomość

7 marca
Nie ufaj zmysłom

„Heraklit samooszukiwanie się nazywał okropną chorobą, a wzrok zmysłem kłamliwym”.
— Diogenes Laertios, Żywoty i poglądy słynnych filozofów, 9.7

Samoświadomość to zdolność do obiektywnej samooceny. To umiejętność kwestionowania własnych instynktów, wzorców i założeń. Walka z oiêsis, samooszukiwaniem się lub aroganckimi i niesprawdzonymi opiniami, wymaga, abyśmy poddawali wszystkie osądy dokładnej analizie. Nawet nasze oczy czasem nas zwodzą.

Z jednej strony może to przerażaćPokaż całość

Marzec
Świadomość

6 marca
Nie opowiadaj historyjek

„W towarzystwie unikaj rozwodzenia się o swych dokonaniach i niebezpieczeństwach, jakie ci groziły. Niezależnie od tego, jak wiele przyjemności sprawia ci ich przypominanie, dla innych słuchanie o nich nie jest równie miłe”.
— Epiktet, Enchiridion, 33.14

Współczesny filozof Nassim Taleb przestrzegał przed „błędem tworzenia narracji” — tendencją do łączenia niepowiązanych wydarzeń z przeszłości w historie. Budowanie takich historii jest przyjemne, są one jednak z naturyPokaż całość

Marzec
Świadomość

5 marca
Rezygnowanie z tego, co kosztowne

„Jeśli chodzi o rzeczy, za którymi gonimy i którym poświęcamy tak wiele wysiłku, weź to pod uwagę, że albo nie ma w nich nic przydatnego, albo są w większości bezużyteczne. Niektóre z nich są zbędne, natomiast inne są warte mniej, niż nam się wydaje. Nie dostrzegamy jednak tego i uznajemy te rzeczy za darmowe, choć drogo nas kosztują”.
— Seneka, Listy moralnePokaż całość

Marzec
Świadomość

4 marca
Świadomość daje wolność

„Człowiek jest wolny, jeśli żyje tak, jak chce, nie jest przymuszany ani ograniczany, nic nie staje mu na przeszkodzie, a jego decyzje nie są powstrzymywane. Z powodzeniem zaspokaja pragnienia i nie robi tego, do czego żywi odrazę. Kto chciałby żyć w oszustwie — potykając się, w błędzie, bez dyscypliny, w skargach i rutynie? Nikt. Tak postępują podli ludzie, którzy nie żyją tak, jak chcą; aPokaż całość

Marzec
Świadomość

3 marca
(Dez)integracja

„Takie rzeczy nie są ze sobą zgodne. Musisz stać się jednolitym człowiekiem — dobrym lub złym. Musisz sumiennie pracować albo nad własnym rozumowaniem, albo nad rzeczami niezależnymi od ciebie. Starannie dbaj o to, co wewnętrzne, a nie o to, co zewnętrzne. Przyjmij postawę filozofa lub pospólstwa!”
— Epiktet, Diatryby, 3.15.13

Wszyscy jesteśmy skomplikowani. Mamy wiele aspektów: sprzecznych zachcianek, potrzeb, lęków. Świat zewnętrzny jest równie zawiły i pełenPokaż całość

Marzec
Świadomość

2 marca
Trafna samoocena

„Człowiek przede wszystkim musi mieć uczciwą samoocenę, ponieważ często uważamy, że potrafimy zrobić więcej, niż w rzeczywistości możemy”.
— Seneka, O pokoju ducha, 5.2

Większość osób obawia się dokonania szczerej samooceny. Prawdopodobnie z lęku przed tym, że będzie to oznaczało rezygnację z niektórych przekonań na temat tego, kim są i do czego są zdolne. Goethe powiedział, że wielką porażką jest „uważać siebie za lepszych,Pokaż całość

Marzec
Świadomość

1 marca
Od czego zaczyna się filozofia?

„Ważnym punktem rozpoczęcia nauki filozofii jest jasne zdanie sobie sprawy z rządzących nami zasad”.
— Epiktet, Diatryby, 1.26.15

Filozofia bywa przytłaczająca. Od czego zacząć? Od książek? Od wykładów? A może od sprzedaży swojego ziemskiego dobytku?

Żadna z tych odpowiedzi nie jest prawidłowa. Epiktet pisze, że człowiek staje się filozofem, gdy zaczyna kierować się rozumem i kwestionować emocje, przekonania, a nawet język, przyjmowane przezPokaż całość

Luty
Namiętności i emocje

29 lutego
Nie zawsze dostaniesz to, na czym Ci zależy

„Gdy dziecko wkłada rączkę do wąskiego słoja ze smakołykami, nie może wyciągnąć pełnej piąstki i zaczyna płakać. Wyrzuć kilka smakołyków, a wyciągniesz rękę! Opanuj swe pragnienia. Nie pożądaj tak wielu rzeczy, a otrzymasz to, czego potrzebujesz”.
— Epiktet, Diatryby, 3.9.22

„Możemy mieć wszystko” — to hasło obowiązujące we współczesnym świecie. Praca, rodzina, cel, sukces, czas wolny — chcemyPokaż całość

Luty
Namiętności i emocje

28 lutego
Gdy utracisz kontrolę…

„Dusza jest podobna do misy z wodą, a nasze wyobrażenia do promieni słońca padających na wodę. Gdy woda jest zmącona, promień wygląda tak, jakby się poruszał, choć tak nie jest. Dlatego gdy człowiek traci panowanie nad sobą, zmącone są nie jego zdolności i cnoty, ale dusza, która jest ich domem. Gdy dusza odnajdzie spokój, to samo stanie się i z nimi”.Pokaż całość

Luty
Namiętności i emocje

27 lutego
Kultywowanie obojętności w sytuacji, gdy inni poddają się emocjom

„Wśród wszystkich rzeczy, jakie istnieją, niektóre są dobre, inne złe, a jeszcze inne obojętne. Dobre są cnoty i wszystko, co się z nimi wiąże. Złe są występki i wszyscy, którzy sobie na nie pozwalają. Rzeczy obojętne to te pomiędzy cnotami i występkami, takie jak: bogactwo, zdrowie, życie, śmierć, przyjemność i ból”.
— Epiktet, Diatryby, 2.19.12bPokaż całość

Luty
Namiętności i emocje

26 lutego
Każdy ma prawo do własnych wyborów

„Ktoś wyrządził mi coś złego? Niech się o tym dowie. Ma własne skłonności i własne sprawy. Ja mam to, co zechciała mi dać natura wszechrzeczy, i podejmuję się rzeczy w zgodzie z moją naturą”.
— Marek Aureliusz, Rozmyślania, 5.25

Abraham Lincoln bywał wściekły na podwładnych, generałów, a nawet przyjaciół. Jednak zamiast wyładowywać swoją złość bezpośrednio na winowajcy, pisał długiPokaż całość

Luty
Namiętności i emocje

25 lutego
Pył i proch mitów

„Miej w pamięci tych, którzy z jakiegoś powodu wybuchali gniewem i oburzeniem, a nawet ludzi słynnych z powodu sukcesów, tragedii, złych czynów lub innych wyjątkowych rzeczy. Następnie zadaj sobie pytanie: Jak potoczyły się ich losy? Pył i proch, materiał na zwykły mit udający legendę […]”.
— Marek Aureliusz, Rozmyślania, 12.27

W swoich pismach Marek Aureliusz nieustannie zwraca uwagę na to,Pokaż całość

Luty
Namiętności i emocje

24 lutego
Prawdziwe źródło cierpienia

„Pamiętaj, że przyczyną krzywdy jest nie człowiek, który cię obraża lub uderza, ale twoje własne przekonanie na temat złego potraktowania. Gdy więc ktoś wzbudzi twój gniew, wiedz, że jego źródłem są w rzeczywistości twoje opinie. Dlatego niech twą pierwszą reakcją będzie powstrzymanie się od uniesienia przez takie wyobrażenia, ponieważ czas i odległość ułatwiają zapanowanie nad sobą”.
— Epiktet, Enchiridion, 20

Stoicy przypominają nam,Pokaż całość

Luty
Namiętności i emocje

23 lutego
Okoliczności nie dbają o nasze uczucia

„Nie należy gniewać się na okoliczności, gdyż nic je to nie obchodzi”.
— Marek Aureliusz, Rozmyślania, 7.38

Duża część Rozmyślań Marka Aureliusza składa się z krótkich cytatów i fragmentów dzieł innych autorów. Wynika to z tego, że celem Marka nie było napisanie oryginalnej pracy, tylko praktyka, przypominanie sobie w danym momencie ważnych lekcji. Czasem te lekcje pochodziłyPokaż całość

Luty
Namiętności i emocje

22 lutego
Rzeczy, których lepiej nie mówić

„Katon wygłaszał publiczne przemówienia, które potrafiły poruszyć masy; wierzył, że właściwa filozofia polityczna podobnie jak każde wielkie miasto pozwala zachować ducha bojowego. Nigdy jednak nie widziano go, jak ćwiczył przed innymi. Nikt nigdy nie słyszał też, aby powtarzał przemówienia. Gdy usłyszał, że ludzie obwiniają go o milczenie, odpowiedział tak: »Lepiej niech nie osądzają mojego życia. Zaczynam mówić tylko wtedy, gdyPokaż całość