Wpis z mikrobloga

Zauważyłem bardzo interesująca językową ciekawostkę w materii prawnej, która dotyczy oznakowania ubrań i pojazdów Państwowej Straży Pożarnej (PSP).

Ubiór strażaków reguluje rozporządzenie w sprawie umundurowania, w którym figuruje sformułowanie np. "Z przodu koszulki letniej umieszczony jest emblemat Państwowej Straży Pożarnej, a na plecach napis «STRAŻ»".

I pewnie teraz się zastanawiacie o co chodzi.
Otóż na ubraniach strażaków jest napis "STRAƵ" („Z” z kreską).

W przypadku wspomnianej już koszulki rozporządzenie określa w sposób definitywny jak ma wyglądać "Ż". Natomiast w rzeczywistości jest koszulka z kreskowanym "Z".

Podobnie jest z pojazdami PSP:

a) samochód cysterna
http://www.psp.krakow.pl/common/img/jrg3/303k39.jpg

b) samochód lekki rozpoznania ratowniczego
http://www.psp.krakow.pl/common/img/jrg3/303k90.jpg

c) ciężki samochód gaśniczy
http://www.psp.krakow.pl/common/img/jrg3/303k27.jpg

W przypadku samochodów PSP oznakowanie jest określone w załączniku do zarządzenia Komendanta Głównego PSP dot. oznakowania pojazdów oraz sprzętu: pływającego, silnikowego,
pożarniczego.

M.in. można tam przeczytać, że "Na samochodach gaśniczych i specjalnych [...] może być umieszczony napis w kolorze numeru operacyjnego o treści:
STRAŻ POŻARNA
lub
PAŃSTWOWA STRAŻ POŻARNA

W powyższych sformułowaniach używa się już "Z" z kropką.
Ponadto ten sam załącznik definiuje napis "STRAƵ" ("Z" z kreską), choć nie określa w jakim przypadku się go stosuje.

Żeby było ciekawiej, to istnieją też samochody PSP, które są zgodne z tym załącznikiem.
a) autobus
https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/3c/Volvo9700.jpg/1280px-Volvo9700.jpg

b) samochód cysterna
https://40ton.net/wp-content/uploads/2014/11/renault_magnum_straz_pozarna_warszawa.jpg

Poniżej przypadek przekazania PSP samochodu gaśniczego z napisem "STRAŻ". Jednocześnie PSP przekazuje OSP swój stary samochód gaśniczy z napisem "STRAƵ"
https://myslowice.net/aktualnosci/wydarzenia/nowy-strazacki-woz-dla-psp-poprzedni-przekazany-osp-janow

Być może oznakowanie pojazdu napisem z "Z" z kreską to starsze pojazdy lub wyjątek od zasady, gdyż wspomniane zarządzenie Komendanta Głównego PSP daje taką możliwość:
Komendant Główny PSP na wniosek właściwego komendanta wojewódzkiego PSP lub komendanta szkoły PSP, może w uzasadnionych interesem służby przypadkach, wyrazić zgodę na odstępstwo od sposobu oznakowania, o którym mowa w ust. 1.

Nie wgłębiałem się już w ten temat, ale nawet jeśli "Ƶ" to odstępstwo, to wciąż jego stosowanie jest wątpliwe - a dlaczego, to napiszę na końcu.

Wróćmy do ubioru strażaków i do tej wspomnianej koszulki z literką "Ƶ".
Możnaby pomyśleć, że wspomniane rozporządzenie nie rozróżnia "Ż" od "Ƶ".

Otóż nie. Wstępny projekt tego rozporządzenia zaproponowany przez Głównego Komendanta Państwowej Straży Pożarnej zawierał słowo "STRAƵ".
Natomiast projekt do uzgodnienia międzyresortowego miał już poprawione słowo na "STRAŻ"
Skoro w rozporządzeniu nie ma "Z" z kreską, to dlaczego na ubraniach, w szczególności na koszulce, strażaków już widnieje?

Otóż KG PSP wydał zarządzenie nr 9 Komendanta Głównego Państwowej Straży Pożarnej z dnia 5 lutego 2007, w którym określa szczegóły ubioru (opis, wzory, rysunek), w tym koszulki na str. 120 (KT-6):
WYMAGANIA TECHNICZNE dla koszulki letniej
1. Opis ogólny
Koszulka typu T-shirt z krótkim rękawem wykonana z dzianiny bawełnianej w kolorze czarnym. W przodzie koszulki po lewej stronie na wysokości piersi kieszeń z emblematem Państwowej Straży Pożarnej, a na plecach napis STRAƵ.

Ciekawostka:
Nowe zarządzenie KG PSP zmienia powyższe zarządzenie, zastępując kartę 43 (str. 386) dot. ubrania specjalnego Państwowej Straży Pożarnej.
Nowe ubranie specjalne będzie (również kolory żółtego) miało z przodu oznaczenie PSP, a z tyłu napis "Państwowa Straƶ Poƶarna".

Natomiast Zarząd Głównego Związku OSP RP postanowił, że w ubraniach druhów (strażaków OSP) pozostaje zarówno z przodu jak i z tyłu napis "STRAƵ".

Przy okazji wspomnienia o OSP dodam, że powyższe rozważania nie mają zastosowania do OSP, gdyż działają na innej podstawie prawnej, i ubiór druhów decyduje Związek OSP.

Najciekawsze jest jednak to, że w alfabecie polskim nie ma (i nigdy nie było) litery Ƶ (majuskuły) i ƶ (minuskuły), czyli z poziomą kreską pośrodku. Literę 32., czyli ostatnią, zapisuje się jako Ż ż. Dlatego mówi się na nią ‘zet z kropką’.

_Nie należy zastępować litery Ż ż literą Ƶ ƶ. W żadnej z reguł ortograficznych nie wspomina się o oboczności, tzn. o tym, że można pisać Ż ż albo Ƶ ƶ.
(Źródło: Nie ma litery Ƶ ƶ )

Czy stosowanie litery, która nie istnieje w polskim alfabecie, w oznakowaniu pojazdów PSP wynika z jakiegoś utartego zwyczaju, który KG PSP podtrzymuje. A może to wynika z braku wiedzy?

Ilu z was uważało, że nie można zastępować litery Ż literą Ƶ?
Bo ja nigdy się nad tym nie zastanawiałem. Litera "Ƶ" na pojazdach PSP, Straży Miejskiej, Żandarmerii Wojskowej (ƵW) jedynie mnie utwierdzała w przeświadczeniu, że jest ona wymienna z literą "Ż".

#prawo #polska #polski #jezykpolski #ciekawostki #strazpozarna
  • 1