Wpis z mikrobloga

Znalezisko - 72 lata temu w Polsce rozpoczął się stalinizm. Dlaczego Gomułka musiał odejść?

Władysław Gomułka został usunięty ze stanowiska sekretarza generalnego Polskiej Partii Robotniczej 31 sierpnia 1948 roku. Okazał się nie dość posłuszny wobec dyrektyw płynących z Kremla. W imperium Stalina za takie nieposłuszeństwo groziła jedna kara – śmierć.

31 sierpnia 1948 roku rozpoczęło się tzw. plenum sierpniowo-wrześniowe KC Polskiej Partii Robotniczej. Znane jest ono przede wszystkim z tego, że właśnie wtedy ze stanowiska sekretarza generalnego partii komunistycznej odwołano Władysława Gomułkę, którego zastąpił Bolesław Bierut. Data ta uznawana jest za jeden z początków stalinizmu w Polsce. Dlaczego Władysław Gomułka musiał odejść?

Władysław Gomułka ps. „Wiesław” był robotniczym i komunistycznym działaczem zdobywającym pierwsze szlify organizacyjne wśród podkarpackich robotników naftowych. Sam pochodził właśnie z Podkarpacia, gdzie pracował zresztą początkowo jako ślusarz w przemyśle naftowym, a później także w centrach przemysłowych na Górnym Ślasku i w łódzkiem. W latach trzydziestych wielokrotnie więziono go za działalność w Komunistycznej Partii Polski. Od losu większości jej przywódców, rozstrzelanych w ZSRR w latach 1937-1938 uchroniła go kolejna odsiadka. W tym czasie przebywał w więzieniu w Sieradzu, gdzie był przywódcą tzw. „komuny więziennej”. Gdy w początkach 1942 roku zawiązała się PPR, Gomułka organizował jej struktury w swoich rodzinnych stronach. Jednak już latem tego samego roku na wezwanie Pawła Findera znalazł się w Warszawie. To właśnie jego następcą w roli przywódcy PPR został jesienią 1943 roku. Silna osobowość Gomułki i jego wyraziste poglądy nie wszystkim w łonie szefostwa partii się podobały.

Jednym z głównych oponentów Gomułki w osłabionym aresztowaniami Komitecie Centralnym PPR był niejaki Bolesław Birkowski. Człowiek ten, znany również jako tow. „Tomasz”, a po wojnie jako Bolesław Bierut, znalazł się w Polsce latem 1943 roku, zrzucony na spadochronie na polecenie Moskwy. Opowiadał się on za twardym stanowiskiem komunistów wobec podziemia niepodległościowego. Przez ten eufemizm należy rozumieć całościowe i jak najbardziej wszechstronne działanie na szkodę Armii Krajowej, Rady Jedności Narodowej, Narodowych Sił Zbrojnych, oraz wszelkich sił politycznych niepodporządkowanych Moskwie. Bierut był gotów stosować wszelkie środki, łącznie z denuncjowaniem działaczy podziemia niepodległościowego na Gestapo. W jego opinii polskim komunistom władzę mógł zapewnić jedynie wiernopoddańczy stosunek wobec Stalina. W tym okresie Moskwa starała się za wszelką cenę wmontować PPR w struktury polskiego państwa podziemnego.

Gomułka tymczasem zdecydowany był na ograniczony, lecz rzeczywisty kompromis z innymi siłami politycznymi. Jednocześnie jednak Gomułka obstawał przy otwartym formułowaniu postulatów ruchu komunistycznego. „Wiesław” opowiadał się m. in. otwarcie za nacjonalizacją przemysłu, podczas gdy Moskwa (i reprezentujący ściśle jej poglądy Bierut) wolała taktycznie powstrzymać się od głoszenia przesadnie radykalnych haseł. Miało to służyć zachowaniu pozorów wspólnej walki o „demokratyczną Polskę”. Cokolwiek miało to w przyszłości oznaczać. Konflikt pomiędzy Gomułką a Bierutem zaowocował odwołaniem tego drugiego do ZSRR, gdzie zyskał on sobie pozycję lidera grupy polskich komunistów w ZSRR. Gomułka pozostał w kraju, będąc niekwestionowanym przywódcą komunistów polskich w walczącym kraju. Konflikt został zamrożony. (...)

„Demokracja” miała jednak dla komunistów specyficzne znaczenie. Polegała ona na terrorze, zastraszaniu przeciwników politycznych, infiltracji i wyniszczaniu podziemia niepodległościowego. Agresywnej propagandzie antyakowskiej, antypeeselowskiej i wymierzonej w obóz narodowy towarzyszyły także liczne aresztowania i skrytobójcze mordy. Referendum ludowe z 30 czerwca 1946 roku oraz wybory do Sejmu z 19 stycznia 1947 roku zostały brutalnie i bezprecedensowo sfałszowane. Klęska legalnej opozycji była całkowita. W styczniu 1947 roku prezydentem Rzeczpospolitej Polskiej, wybranym przez nowy Sejm, został Bolesław Bierut (formalnie bezpartyjny), a premierem – Józef Cyrankiewicz. Wciąż kluczową rolę w rządzie odgrywał jednak Władysław Gomułka, który zresztą bardzo aktywnie uczestniczył w zwalczaniu wszelkiej opozycji. (...)

------
Jeśli interesujesz się historią i lubisz konkretne materiały (takie z rzetelną bibliografią i ciekawymi zdjęciami/filmikami), to zaplusuj komentarz pod tym wpisem - mniej więcej codziennie wrzucam jedno znalezisko i z chęcią bym Cię zawołała () #rozowaihistoria
------

Ten wpis jest fragmentem artykułu, którego autorem jest Michał Przeperski. Więcej jest w linku znaleziska.
Fot. Władysław Gomułka, ps. "Wiesław" (domena publiczna)

#historia #ciekawostkihistoryczne #histmag #ciekawostki #mikroreklama #swiatnauki #liganauki #qualitycontent #swiatnauki #starszezwoje #gruparatowaniapoziomu #polska #rosja #xxwiek #stalin #marksizm
jupjupjupek - Znalezisko - 72 lata temu w Polsce rozpoczął się stalinizm. Dlaczego Go...

źródło: comment_1598884872v7WA5vf8C5rQ7Kvfo4VWZs.jpg

Pobierz
  • 9
Wciąż kluczową rolę w rządzie odgrywał jednak Władysław Gomułka, który zresztą bardzo aktywnie uczestniczył w zwalczaniu wszelkiej opozycji


@jupjupjupek: To zdanie brzmi jakby Gomułka ramię w ramię z Bierutem mordował opozycjonistów podczas gdy przy Bierucie to był aniołem. Bierut skazał na śmierć tysiące polskich akowców, podczas gdy jak Gomułka doszedł do władzy to tych którzy przeżyli wypuścił z więzienia.
@Arytmetyk & @matka_boska_w_klapie (bo jak rozumiem podbijasz pytanie :D) - skonsultowałam rzecz z Autorem, to jego wypowiedź:

Gomułka nie wypuszczał AKowcow z więzień, tylko w większości wyszli na fali odwilży 1954-56. W czasie gdy Gomułka stał na czele PPR zamordowano wiecej żołnierzy podziemia niepodległościowego, niż za czasów Bieruta. Co nie zmienia faktu, że po 1956 prowadził on politykę umiarkowaną.