Aktywne Wpisy
SmugglerFan +37
źródło: Screenshot 2024-01-17 101925
Pobierz
Ynfluencer +81
Jak mnie denerwuje kawiorowa lewica z dużych miast, która zarabia około 15 k miesięcznie, nigdy nie przeżyła żadnego stresu, problemów i wydaje na knajpy wegańskie, sushi i wycieczki, problemy finansowe ich nie dotyczą od dziecka chodzili na kilka lekcji dodatkowych ze wszystkiego i są odklejeni totalnie. Według nich każdy tak żyje i zawsze na wszystko starczy kasy. Nie mają żadnych problemów poza karierą w korpo i czy zdejmą im pracę zdalną, więc
Po całkiem długiej przerwie wracamy do intelektualnej onanizacji i tym razem na warsztat ponownie weźmiemy jeden z argumentów teistycznych. Argument szczególny, albowiem po stronie ateistycznej jest on nierzadko wyśmiewany jako bzdurny (co w zasadzie spotyka wszelkie argumenty teistyczne), a po stronie, której winien być orężem, również nie budzi większego entuzjazmu. Mowa o argumencie ontologicznym. I już teraz wypada zaznaczyć, że pojęć argumentu ontologicznego oraz dowodu ontologicznego będę używał zamiennie, nie zważając na utyskiwania, bowiem nasz zwyczaj językowy taką zamienność dopuszcza. Część pierwsza, którą właśnie czytacie, jest swoistym preludium. Tutaj omówię, co wyróżnia dowód ontologiczny na tle innych argumentów; dlaczego powinniśmy mówić raczej o dowodach; z jakiego powodu budził tak wielkie zainteresowanie filozofów. Część druga zawierać będzie już sam argument w formie schematycznej; wyjaśnienie, czemu większość internetowych krytyk jest zwyczajnie nietrafiona oraz przykłady, moim zdaniem, trafnych zarzutów. Znajdzie się tam również pewnie kilka wzmianek o problemach formalnych, zatem będzie jeszcze nudniej, niż mogłoby się to zrazu wydawać.
Co odróżnia argument ontologiczny od reszty argumentów za istnieniem Boga? Daje się zauważyć, że nazwa argumentu przeważnie wynika z tego, co bierze on za świadectwo boskiej egzystencji. Argument kosmologiczny dowodzi istnienia Boga, powołując się na istnienie lub powstanie Wszechświata; argument z projektu za przesłankę ma podobieństwo wytworów ludzkiego intelektu do wytworów natury lub całego kosmosu; argument moralny czerpie z istnienia uniwersalnych i niezależnych reguł moralnych. Co jest przesłanką dowodu ontologicznego? Zerkając na nazwę, chciałoby się odpowiedzieć ‘istnienie Boga’. W tym momencie ktoś mógłby rzec ‘To przecież prowadzi do kołowości, a to czyniłoby ten argument błędnym. Hurra, już na wstępnie zniszczyliśmy tę próbę gwałcenia logiki!’. Cóż, nie do końca. Pierwszym problemem jest to, że dowodów ontologicznych sformułowano kilka, stąd ciężko o jedną przesłankę, która łączyłaby je wszystkie. Drugą sprawą jest to, że żaden z nich nie zakłada, że Bóg istnieje, a przynajmniej nie robi tego w sposób jawny i widoczny na pierwszy rzut oka. Co w takim razie charakteryzuje argumenty ontologiczne? Otóż wszystkie w mniejszym lub większym stopniu opierają się na analizie tego, co tak naprawdę miałyby znaczyć nasze koncepty i jakie konsekwencje miałyby z nich wynikać. Stąd ich autorzy przeważnie najpierw dumają nad tym, co znaczy być Bogiem; co znaczy być najwspanialszym; co znaczy istnieć etc., a następnie dochodzą do wniosku, że kiedy dostatecznie długo się nad tym zastanowimy, to wyjdzie nam, że Bóg istnieć musi.
Scharakteryzowaliśmy dowód ontologiczny, ale nadal nie odpowiedzieliśmy na pytanie, czym on różni się od reszty teologicznego towarzystwa. Jednak podpowiedź już padła. Argumenty kosmologiczne, teleologiczne, z projektu etc. łączy to, że opierają się na empirycznych i przygodnych przesłankach. Każdy z nich bierze powszechnie uznany fenomen (choć czasem kontrowersyjnie go przedstawia) i z jego istnienia dedukuje istnienie Stwórcy czy Projektanta. Dowód ontologiczny brzydzi się empirią. Jest to dowód od początku do końca aprioryczny, nieskalany wejrzeniem w świat doświadczenia, a jego ulubione zwierzątka to możliwość i konieczność. I tu zjawia się kolejna sposobność, aby zgładzić tego potwora. Jako wyrzekł hume’owski Kleantes (Dialogi o religii naturalnej):
Miło byłoby móc dowodzić istnienia, siedząc sobie spokojnie w fotelu. Aprioryzm to tylko zabawa słowami. Nic z niej nie wynika, zatem jest jałowa, a jałowość to właśnie to, co przyciąga filozofów, czyż nie? Być może, lecz wstrzymajmy się chwilę. Metoda a priori mimo wszystko jest stosowana i to stosowana powszechnie. Chcąc ją odrzucić, musielibyśmy odrzucić też matematykę i logikę. Czy jesteśmy gotowi to zrobić w imię Dawkinsa? Nie sądzę. W cytowanym fragmencie Hume popłynął trochę za daleko. Faktycznie, nie można demonstratywnie dowodzić czegoś, co nie wynika ze sprzeczności, a zatem nie jest logicznie konieczne. Mylił się jednak Kleantes, mówiąc, że żaden sąd pokroju ‘x istnieje’ nie jest logicznie konieczny, albowiem jest koniecznie prawdziwe twierdzenie ‘Istnieje liczba pierwsza większa od 8 i mniejsza od 12’. Proponenci dowodu ontologicznego twierdzą, że Bóg pod względem swojego istnienia jest w pewien sposób podobny liczbom – jego egzystencja wynika z jego istoty. Toteż nie tędy droga.
Zatem jałowość argumentu nie wynika z jego apriorycznego charakteru. Mimo to wydaje się niewyobrażalne, aby mógł on kogokolwiek przekonać do wiary. Dla laika cały dowód to jakieś czary-mary ze słowami i jeśli już jest wierzący, to jest mu on zbędny, jeśli natomiast nie wierzy, nie da się przekonać takim sztuczkom. Wspomniałem jednak, że filozofowie mocno zainteresowali się dowodem ontologicznym. Po części wynika to zapewne z tego, że wszystko, co jałowe, ich przyciąga, lecz byłoby niesprawiedliwie ograniczać tak powody fascynacji. Praktycznie wszyscy zgadzają się, że coś jest nie tak z argumentem, bowiem jak wielokrotnie pokazywano, w podobny sposób do tego, w jaki dowodził boskiej egzystencji św. Anzelm, można dowieść istnienia najwspanialszej wyspy (Gaunilon), nieistnienia Boga (Gasking), a nawet istnienia nieskończenie wielkiej populacji Gwatemalczyków (Plantinga). Łatwo jednak jest wyrzucić popsute urządzenie na śmietnik, trudniej zaś znaleźć przyczynę awarii. Podobnie jest w przypadku tego argumentu. Pokazanie, że można go stosować do dowodzenia absurdów to jedno; wyjaśnić, co jest z nim nie tak – drugie. I to drugie jest znacznie trudniejsze. Pragnę tutaj zaznaczyć, że niestety błyskotliwa refutacja poprzez piaskownicę w wykonaniu Ryszarda Dawkinsa temu zadaniu nie podołała. Swoją drogą błędnie odnosi on kantowską krytykę do argumentu Anzelma, podczas gdy Maniek pisał ją z myślą o argumencie kartezjańskim. Ciężko też kupić historyjkę o tym, jak zagiął kumpli filozofów dowodem na latające świnie, bowiem raczej nikt nie ‘odwoływałby się’ do logiki modalnej w celu refutacji argumentu, który nie byłby w niej sformułowany.
Na koniec wyjaśnię może, dlaczego pisałem o argumentach ontologicznych. Otóż dowód ontologiczny ma bogatą tradycję zapoczątkowaną przez Anzelma w XI wieku. Stulecia przyniosły nam, oprócz jego dowodu z Proslogionu, między innymi dowody Kartezjusza, Malcolma, Gödla i Plantingi. Co z tego dla nas wynika? Choć wszystkie one są argumentami ontologicznymi, to różnią się od siebie, często w sposób znaczący. Różnią się nie tylko treścią przesłanek, ale i stroną formalną. Argumenty Anzelma i Kartezjusza sformułowano w rachunku predykatów pierwszego rzędu (a raczej w nim są rekonstruowane) i oparte są na dowodzie nie wprost; argumenty Malcolma i Plantingi to modalny rachunek zdań w systemie S5; dowód Gödla to modalny rachunek predykatów trzeciego rzędu. Różnice materialne sprawiają, że często trafna krytyka jednej z wersji będzie nieadekwatna w odniesieniu do innej. Tak jest na przykład ze wspomnianą krytyką Kanta, która nie odnosi się do argumentu Anzelma. Więcej o tym w kolejnej części.
***
Rozbicie wpisu ma oczywiście ułatwić czytanie tym, których po lekturze czterech zdań boli głowa. Część druga pojawi się niedługo (tj. w tym kwartale).
Spamlista dla zainteresowanych: KLIK
#nowyonanizm #filozofia #religia #ateizm
Możesz zapisać/wypisać się klikając na nazwę listy.
Sponsor: Grupa Facebookowa z promocjami z chińskich sklepów
Masz problem z działaniem listy? A może pytanie? Pisz do IrvinTalvanen
! @Turysta_Onanista @Poczmistrz_z_Tczewa @AlfaMenel @Croce @ArtWrt147 @Glos_z_sali @Kampala @sorek @neilran @Racjonalnie @Ravenite @Wrobel_1111 @Oak_ @4alz @Raberr @bigos555 @RGB_XYZ @yeron @JanuszKek @Brzytwa_Ockhama @Schneider_Dvorzak @HiViolentJ @snwe
Argument który próbuje udowodnić, że coś musi istnieć i z góry zakłada, że tym czymś jest bóg ¯\_(ツ)_/¯
Ja bym powiedział, że to jest o piętro niżej niż jałowa dywagacja.
Wpis całkiem spoko, szacunek za napracowanko.
Kiedyś myślałem o argumencie ontologicznym w kontekście zbiorów - mamy Boga jako istotę najdoskonalszą oraz Wszechświat. Wszechświat nie jest Bogiem, Bóg nie jest Wszechświatem. Możemy utworzyć zbiór Z zawierający zarówno Boga jak i Wszechświat. Czy zatem zbiór Z nie będzie czymś doskonalszym od Boga? Zgodnie z definicją Boga zbiór Z będzie teraz Bogiem, czyli... Na trzeźwo nie da się tego ogarnąć :)
Czy Wszechświat jest obiektem czy zbiorem obiektów?
Czy zbiorom przysługują własności?
Jeśli przysługują, to czy są to te same własności, jakie przysługują obiektom?
I tak dalej.
@Djakninn0:
Chyba dlatego, że uważam, iż bóg, a przynajmniej bóg teistyczny, jako jedyny warty czci, nie
Co do wizji deistycznych i panteistycznych, to na takiego boga nie warto nawet splunąć.
czy sformułowanie "bóg, a przynajmniej bóg teistyczny, jako jedyny warty czci, nie istnieje" implikuje, że istnieje jakiś inny bóg nieteistyczny, albo jakiś koncept przypominający boga?
A wizja panenteistyczna?
Można nabrać szacunku do stanowiska teistycznego, uznać jego zasadność, dopuszczać możliwość istnienie Boga.. Ale to troche tak jakbyś gdzieś przeczytał że pomarańcze są zdrowe, nie widząc ich wcześniej na oczy i zaczął odczuwać na nie apetyt.
Poza tym intuicyjnie wydaje mi się, że w argumencie pojawia się błędne koło, ale o tym już pisałem.
@Glos_z_sali: A jak jest różnica od panteizmu? Nie ma żadnej. Panenteizm to taki panteizm dla tych, co im głupio nie mieć nad sobą jakiegoś szefa ;)
Teraz mam nieco więcej czasu, więc może rozwinę swoje stanowisko. Moje stanowisko wobec religii bardzo zgrabnie, choć niewyczerpująco, ujął Ian Anderson w piosenkach My God i Wind up. Mowa oczywiście o religii w wydaniu doktrynalnym i intelektualnym. Może to zaskakujące, bo tyle czasu tracę na omawianie filozoficznych kwestii
@Turysta_Onanista: Hmm, a czy W OGÓLE jakiekolwiek MOGŁYBY być bezspornie konkluzywne? Podchodząc do tego z takimi standardami konkluzywności to chyba w nic nie można by uwierzyć. :}
Wybiegam z tematu filozofii, ale moim zdaniem wątpliwości są nawet potrzebne w wierze bo pomagają się człowiekowi rozwijać, rodzą pytania na które człowiek szuka odpowiedzi, a także uczą pokory.
Myśle że ktoś kto ma dystans do siebie nie ma problemu z uznaniem że taka argumentacja ma jakiś sens, ale też nie oczekiwałbym że każdy da się na jej podstawie przekonać.
W ogóle, to myśle że w apologetyce nie tyle chodzi o to żeby udowadniać istnienie Boga, co raczej o uzasadnienie wiary, udowodnienie że nie jest sprzeczna z
@Turysta_Onanista: Zawołaj mnie proszę do tego wpisu, bo jestem go bardzo ciekawy. Nie pytam nawet, czy będzie wersja dowodu Anzelma w ujęciu Plantingi, ale mógłbyś chociaż uchylić rąbka tajemnicy, czy zamierzasz przywołać antydowód Findlaya?
Dotąd nie miałem zamiaru, lecz kto wie. Mam zamiar napisać trochę o sławetnym 'istnienie nie jest predykatem', więc wpis może być dość długi. Jeśli miejsca starczy, to rozważę sugestię ;>.
@Turysta_Onanista: Doprecyzuję. Literatura krytyczna wobec dowodu Anzelma jest dość obszerna, jednak poszczególne propozycje wskazania problemu z tą konstrukcją różnią się między sobą dość znacznie poziomem. Moim zdaniem krytyka Kanta należy do tych mniej udanych i przekonujących, a próba Findlaya bardziej, a